نرم افزار محبوب و جذاب بِلِندِر Blender یک نرم‌افزار Free یا آزاد از لحاظ پرداخت پولی و Open Source یا متن‌باز است که در زمینهٔ گرافیک کامپیوتری سه‌بعدی برای تولید انیمیشن، کامپوزیت، جلوه‌های بصری، پرینت سه‌بعدی ، موشن گرافیک، انواع شبیه سازی ، واقعیت مجازی و بازی ویدئویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نویسنده نرم افزار بلندر : آقای تِن روزندال است که متولد 20 مارچ 1960توسعه‌دهنده اصلی این نرم افزار بنیاد بلندر و در کنار آن توسعه‌دهندگان متنوع آن در سرتاسر جهان هستند. انتشار اولیه آن ۲ ژانویه ۱۹۹۴ یعنی ۲۹ سال پیش می باشد. وب سایت و منبع دسترسی و دریافت این نرم افزار : در این آدرس می باشد . این برنامه با زبان سی، سی++ و پایتون نوشته شده و گسترش می باید. آدرس خود وب سایت بلندر هم www.blender.org می باشد.
نرم افزار بلندر Blender به عنوان یک ابزار ویژه و خصوصی و داخلی برای یک شرکت هلندی که فعالیت ساخت انیمیشن تجاری دارد با نام NeoGeo طراحی شده‌است. اولین پروژه بزرگ و حرفه‌ای که در آن از بلندر استفاده شد، Spiderman2 | مرد عنکبوتی ۲ بود. در آن پروژه در درجهٔ اول برای جان‌بخشی و به حرکت درآوردن کرکترها و قسمت‌های مختلف قبل از به نمایش گذاشتن در قسمت storyboard از بلندر استفاده شده‌است. Friday (روز جمعه) و Another Day (روزی دیگر) از اولین فیلم‌های ۳۵ میلی‌متری بودند که از بلندر برای همه جلوه‌های ویژه‌شان استفاده کردند، که تمام آن جلوه‌های ویژه در سیستم عامل گنو/لینوکس ساخته شده بود و در جشنواره بین‌المللی فیلم لوکارنو برنده جایزه شدند.
* به عقیده شخصی من ، نرم افزار بلندر شیک ترین و جذاب ترین محیط کاربری و دیزاین را در بین تمام نرم افزارهای حوزه CG و گرافیک کامپیوتری دارد ، من کاربر نرم افزار بلندر نیستم ، اما همیشه پیگیر تحولات و اخبار این برنامه هستم و همیشه از کارهای زیاد و شگفت انگیزی که با این برنامه انجام میشود شگفت زده میشوم. در واقع رنگ بندی محیط کاربری بلندر ، شکل کادر بندی ها ، رنگ آیکن هاش ، فواصل و حاشیه های محیط آن و فرم کلی آن به شدت جذاب و خوش دست است.
از قابلیتهای بلندر می‌توان به رندرینگ، مدلینگ، مجسمه‌سازی، ریگینگ، انیمیشن، نقاشی دیجیتال، تکسچرسازی، شبیه‌سازی دود، آتش، مایعات، پارچه، مو و اجسام سخت، سیستم ذرات، ویرایش ویدئو، موشن گرافیک و کامپوزیت اشاره کرد. بلندر در ابتدا به عنوان نرم‌افزاری برای مصارف داخلی شرکت هلندیِ نئوجئو به وسیله تان روزندال در سال ۱۹۹۵ ساخته شد. نام بلندر الهام گرفته شده از آهنگی به نام Yello است. بلندر با جمع شدن ۱۰۰۰۰۰ یورو در تاریخ ۷ سپتامبر ۲۰۰۲ به عنوان نرم‌افزار متن باز منتشر شد. در سال ۲۰۱۰ در جریان ساخت فیلم «سینتل» نسخه ۲٫۵ بلندر با رابط کاربرِی بسیار متفاوتی منتشر شد و به شکل امروزی درآمد. در سال ۲۰۱۱ در جریان پروژه «انبه» بسیاری از قابلیت‌هایی که برای ساخت جلوه‌های ویژه فیلم‌ها استفاده میشود به بلندر افزوده شد. در زیر تصویر خالق نرم افزار بلندر را می بینید ، آقای تن روزندال .
امکانات برنامه Belender
بلندر در مقایسه با سایر برنامه‌های گرافیکی حجم خیلی کمی دارد و با سرعت بسیار بالایی نصب و اجرا میشود و در چندین سیستم عامل از جمله گنو/لینوکس و ویندوز مایکروسافت، همراه با بورس، IRIX ,NetBSD ,OpenBSD و سولاریس قابل استفاده است. این نرم‌افزار ویژگی‌های زیادی در قسمت مدل‌سازی خود دارد. در میان قابلیتهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد : پشتیبانی از انواع اشکال اولیه هندسی از جمله مِش‌های چند ضلعی، تسریع در مدلسازی‌های فرعی سطحی، منحنی Bezier، سطوح NURBS ,metaballs، مجسمه‌سازی دیجیتال، فونت‌ها و … قابلیت رندر تمام کارها ی داخلی و یکپارچگی با YafRay (نرم‌افزار ردیاب اشعه).
ابزارهای انیمیشن Keyframed شامل تغییر منطقی وضعیت حرکت یکی از اجزای صحنه و تصحیح آن، ساخت پوشش و زره و ابزارهای جنگی، اسکلت کاراکترها، ساخت منحنی و شبکه‌های مبتنی بر تغییر شکل، و ساخت جلوه‌های ویژه در بازی‌ها و سیستم‌های چند رسانه‌ای که یک تصویر به تدریج به دیگری تبدیل می‌کند، انیمیشن غیر خطی و جمع کردن یک قسمت بوسیلهٔ توزین راس‌ها، درست کردن یک بدن نرم و به حرکت درآوردن آن با مِش‌های تشخیص بافت اشکال برنامه، ساختن مایع متحرک مثل رود، ایجاد یک علامت در مقابل یک خط برای جلب توجه به آن خط، و درست کردن جزئیات یک بخش مانند کار کردن روی موهای سر یک کاراکتر مبتنی بر سیستم تشخیص ذرات برنامه. قسمت‌ها را اصلاح می‌کند و به نمایش درمی‌آورد بدون اینکه اثرات مخربی روی بخش مورد نظر داشته باشد. پایتون اسکریپت برای ایجاد ابزار و نمونه سازی، منطق بازی، وارد کردن و خروجی گرفتن از فرمتهای دیگر از قبیل OBJ, FBX, DXF ,COLLADA، تنظیم خودکار با ابزارهای ویژه. ویرایش صوت و تصویر و قابلیت ترکیب آن‌ها بر اساس پایه‌های غیر خطی. از آنجا که بلندر برنامه‌ای متن‌باز است، برای آن پلاگین‌های زیادی نوشته شده‌است. یکی از این پلاگین‌های مشهور و کاربردی برای برنامه‌نویسان فلش، پلاگین خروجی گرفتن فایل‌های سه بعدی به فرمت as3 برای engine paper vision است که توسط این پلاگین عملکرد فایل‌های سه بعدی در فلش به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. بلندر می‌تواند مدل‌هایی با وضوح بسیار بالا و پیش نمایشی با کیفیت از آن‌ها را ایجاد کند.
از کاستی‌هایی که وجود دارد و در حال برطرف شدن است، می‌توان به پشتیبانی نکردن از OpenCL اشاره کرد.
رابط کاربری نرم افزار بلندر
گفته میشود یادگیری بلندر برای کاربرانی که عادت به یک نرم‌افزار گرافیکی 3D دیگر دارند، دشوار است. اما باید بدانید که در بلندر تقریباً هر عملکرد دارای یک میانبر مستقیم از صفحه کلید است و هر دکمه می‌تواند میانبرهای متفاوتی در قسمت‌های مختلف باشد. از آنجا که بلندر نرم‌افزار ی آزاد است، تلاش شده منوهای جامع متنی به آن اضافه شود به‌طوری‌که استفاده از این ابزارها منطقی و به شکل یک جریان خطی منظم باشد. همچنین تلاش‌های زیادی برای بالا بردن رابط‌های کاربری بصری، با مقدمه‌ای از تِم‌های رنگی، ویدجت شفاف و شناور، شکل کلی جدید و بهبود یافته و دیگر پیشرفت‌های کوچک مانند رنگ ویدجت‌کننده شده‌است. رابط کاربر بلندر شامل مفاهیم زیر می‌باشد: حالت‌های ویرایشی دو حالت اصلی که برای کار کردن در بلندر وجود دارد Object Mode و Edit Mode که با کلید Tab آن‌ها فعال می‌شوند. از Object Mode برای ویرایش و اصلاح یک قسمت خاص به صورت واحد استفاده میشود در حالیکه از Edit Mode برای ویرایش داده‌های واقعی یک قسمت استفاده میشود. به عنوان مثال Object Mode می‌تواند برای حرکت دادن، تغییر سایز و مقیاس و چرخاندن در تمام مِش‌های چند ضلعی استفاده شود و Edit Mode هم می‌تواند برای ویرایش و تغییر در یک راس خاص از یک مِش استفاده شود. البته حالت‌های دیگری هم مانند Vertex Paint,Weight Paint و Sculpt Modeبرای ویرایش وجود دارد. سخت‌افزار مورد نیاز بلندر به الزامات سخت‌افزاری بسیار کمتری در مقایسه با دیگر برنامه‌های 3D نیازمند است، با این حال برای داشتن افکت‌های پیشرفته‌تر و مدل‌های با کیفیت‌تر یک سیستم سریع مورد نیاز است.
بنیاد بلندر یا Blender Foundation و استودیو بلندر
بنیاد بلندر موسسه غیر انتفاعی‌ای است که سال 2002 تشکیل شده است و بنیان گذار آن تن روزندال می باشد، این موسسه مسئولیت انتشار نرم‌افزار آزاد بلندر را بر عهده دارد. نرم‌افزار بلندر در طراحی‌های سه بعدی و انیمیشن‌سازی کاربرد دارد. دفتر مرکزی آن در آمستردام - هلند است. این بنیاد تاکنون چند انیمیشن مختلف مانند سینتل، بیگ باک بانی و رویای فیل‌ها را نیز توسط نرم‌افزار بلندر ساخته و منتشر کرده‌است. مدیر کنونی موسسه، تون روسنتال، سازنده بلندر است و مقر شرکت در آمستردام، هلند قرار دارد. وب سایت بنیاد بلندر با آدرس http://www.blender.org/foundation در دسترس هست.
استدیو بلندر : از سال ۲۰۰۵، بنیاد بلندر هر سال یک پروژه خلاقانه جدید را برای کمک به ایجاد نوآوری در Blender توسط استدیو بلندر که یکی از زیرمجموعه‌های این بنیاد است تولید می‌کند.
تعریف نرم‌افزار آزاد
تعریف نرم‌افزار آزاد، توسط ریچارد استالمن نوشته‌شد و بنیاد نرم‌افزار آزاد آن‌را منتشر نمود. در نرم‌افزار آزاد، موضوع آزادی است نه قیمت. اولین تعریف در فوریه ۱۹۸۶ منتشر شد. مرجع رسمی انتشار آن در حال حاضر قمست فلسفی سایت پروژه گنو می‌باشد؛ که از آوریل ۲۰۰۸ تاکنون به ۳۹ زبان ترجمه شده‌است. بنیاد نرم‌افزار آزاد همچنین فهرستی از اجازه‌نامه‌هایی که نیازها و قواعد این تعریف را رعایت کرده‌اند منتشر نموده‌است. تعریفی که در سال ۱۹۸۶ منتشر شد دو نکته اصلی داشت: کلمه "آزاد" در اسم اشاره‌ای به قیمت ندارد، تنها به آزادی اشاره دارد. اول آزادی برای کپی کردن و توزیع کردن برنامه بین همسایگان و دوستان، پس آن‌ها نیز می‌توانند از آن استفاده نمایند. دوم آزادی برای تغییر یک برنامه، پس شما می‌توانید آن را کنترل کنید، نه برنامه شما را کنترل نماید. برای اینها شما باید به کد منبع برنامه دسترسی داشته باشید. تعریف جدید چهار نکته اصلی دارد، که به صورت شماره صفر تا سه به آن اشاره می‌کنند. نرم‌افزار آزاد تعریف میشود به این صورت که دریافت‌کننده آن خواه ناخواه این چهار آزادی را دارد:
آزادی شماره ۰ : آزادی برای اجرای برنامه با هر هدفی.
آزادی شماره 1 : آزادی برای یادگیری نحوه کار برنامه، و تغییر آن تا همان کاری که شما نیاز دارید انجام دهد.
آزادی شماره 2 : آزادی برای بازنشر برنامه، پس شما می‌توانید به همسایه‌تان کمک کنید.
آزادی شماره 3 : آزادی برای بهینه‌سازی برنامه، و انتشار عمومی بهینه‌سازیها، پس کل جامعه سود خواهد برد.
برای داشتن آزادیهای ۱ تا ۳ دسترسی به کد مبدأ برنامه الزامی است. چون یادگیری نحوه کار و تغییر برنامه بدون داشتن کد منبع غیرعملی است.
بنیاد نرم‌افزارهای آزاد Free Software Foundation
بنیاد نرم‌افزارهای آزاد Free Software Foundation یک سازمان غیرانتفاعی است که در ماه اکتبر سال ۱۹۸۵ میلادی توسط ریچارد استالمن تأسیس شد تا از جنبش نرم‌افزار آزاد و به ویژه پروژهٔ گنو حمایت کند. از زمان تأسیس این بنیاد تا اواسط دهه ۱۹۹۰ سرمایه‌های آن بیشتر از همه صرف استخدام برنامه‌نویسانی برای نوشتن نرم‌افزارهای آزاد شده بود. بنیاد نرم‌افزار آزاد در سال ۱۹۸۵ به عنوان یک سازمان ناسودبر که از توسعهٔ نرم‌افزار آزاد حمایت می‌کند، تأسیس شد. این بنیاد پروژه‌های کنونی گنو از جمله فروش راهنماها و نوار مغناطیسی ذخیره داده را ادامه داد و برای سیستم نرم‌افزار آزاد برنامه‌نویس استخدام کرد و از آن موقع تاکنون به اندازهٔ ترویج نرم‌افزار آزاد، این فعالیت‌ها را ادامه داده‌است. همچنین بنیاد نرم‌افزار آزاد ناشر تعدادی از مجوزهای نرم‌افزار آزاد است و این امکان را دارد که در صورت نیاز در مورد آن‌ها تجدید نظر کند. بنیاد نرم‌افزار آزاد صاحب کپی‌رایت قسمت‌های مختلفی از پروژه گنو مانند جی‌سی‌سی است. بنیاد به عنوان صاحب این کپی‌رایت‌ها وقتی نقض قوانین حق تکثیر روی این‌نرم‌افزارها اتفاق می‌افتد، این قدرت را دارد که نیازمندی‌های کپی‌لفت در پروانه عمومی همگانی گنو را اجرا کند.پروژه گنو در سال ۱۹۸۴ با هدف ایجاد سیستم‌عاملی کامل و آزاد شبیه به یونیکس به‌وسیله ریچارد استالمن پایه‌گذاری شد. GNU مخفف "GNU's Not Unix" است. امروزه مهم‌ترین و رایج‌ترین سیستم‌عاملی که از نرم‌افزارهای پروژه گنو استفاده می‌کند، گنو/لینوکس است که از هسته مرکزی لینوکس استفاده می‌کند. سیستم‌عامل اصلی گنو، گنو هرد است که هنوز در حال توسعه تا رسیدن به سطح پایدار است و کاربر و کاربرد زیادی ندارد. پروانه‌های GNU GPL پراستفاده‌ترین پروانه‌های نرم‌افزارهای آزاد هستند. نسخه فعلی شماره ۳ است که در سال ۲۰۰۷ منتشر و نسخه قبلی (۲) در سال ۱۹۹۱ منتشر شد. همچنین بنیاد پروانه‌های LGPL و GFDL را هم منتشر کرده‌است.
مفهوم درست Free یا آزاد
به طور معمول صفت Free در زبان انگلیسی با یکی از این دو معنی به کار می‌رود : "برای قیمت صفر" (مفت) و "بدون محدودیت یا با محدودیت کم" (آزاد). این ابهام کلمهٔ Free می‌تواند در جاهایی که تمایز این دو معنی مهم است، باعث پدید آمدن مسائلی شود، چرا که این عبارات معمولاً در قوانین مرتبط با استفاده از اطلاعات مانند حق تکثیر و ثبت اختراع به کار می‌رود. در جنبش نرم‌افزار آزاد به همان گستردگی جنبش فرهنگ آزاد، اصطلاحات gratis و libre برای طبقه‌بندی مالکیت فکری در حوزهٔ پروانه‌ها و محدودیت‌های قانونی آن‌ها، به طور خاص در مورد برنامه‌های رایانه‌ای، استفاده می‌شوند. برای مثال، اصطلاحات libre و gratis برای نمایش تمایز بین رایگان‌افزار (نرم‌افزار مفت) از نرم‌افزار آزاد (نرم‌افزار آزاد) استفاده شوند. ریچارد استالمن تفاوت را در شعار "به لغت free در آزادی بیان فکر کنید نه در آبجوی رایگان" خلاصه می‌کند.
مفت : مفت در انگلیسی عبارت مصطلحیست که از زبان‌های رومی و زبان‌های ژرمنی اقتباس شده که در نهایت از رافع جمع و حالت مفعولی از صرف اول اسم grātia در زبان لاتین به دست می‌آید. این به معنی «بدون هزینه» یا «با قیمت صفر» یا «مجانی» است، با این مفهوم که یک کالا یا خدمات اگر چه دارای ارزش باشد، بدون پرداخت هزینه تأمین شود.
آزاد : آزاد /ˈli:brə/ در انگلیسی از زبان‌های رومانیایی گوناگونی اقتباس میشود که در نهایت از کلمهٔ لاتین lībere ; و ریشهٔ آن به liberty نزدیک است و نشان‌دهندهٔ "وضعیت آزاد بودن"، آنطور که در "آزادی" است یا "داشتن آزادی" است. فرهنگ انگلیسی آکسفورد (OED) به libre به عنوان اصطلاحی که استفاده‌اش منسوخ شده، نگاه می‌کند، ولی کلمه به استفادهٔ محدودش بازگشته است. اگر چه هیچ صفت تک کلمه‌ای انگلیسی دیگری به جز libre وجود ندارد که منحصرا نشان‌دهنده "آزادی" باشد (بدون اینکه معنی "بدون هزینه اجباری" بدهد)، برخلاف واژهٔ gratis، واژهٔ libre در تعداد کمی از فرهنگ لغت‌های انگلیسی یافت میشود.
پیشگامان متن‌باز یا Open Source
پیشگامان متن‌باز سازمانی ناسودبر است که برای تبلیغ نرم‌افزار متن‌باز اختصاص داده شده‌است. این سازمان در فوریه ۱۹۹۸ توسط اریک ریموند و بروس پرنس Bruce Perens راه اندازی شد. شرکت نت‌اسکیپ آن را به منظور ارائه کدهای منبع فلگ شیپ یا flagship نت‌اسکیپ کامیونیکیتور Netscape Communicator گسترش داد. به عنوان یک کمپین، "متن باز " در ۱۹۹۸ توسط جان مدداگ هال، لری آگوستین، اریک ریموند، بروس پرنس و دیگران آغاز به کار کرد.گروه تعریف متن باز را برای نرم‌افزار منبع-باز براساس رهنمودهای نرم‌افزار آزاد دبیان اتخاذ کرد. آن‌ها همچنین پیشگامان متن باز را به عنوان یک سازمان ناظر برای جنبش پایه‌گذاری کردند. به هر حال آن‌ها در مسیر تلاش برای ایمن‌سازی یک علامت تجاری برای 'متن باز'که بتوان با آن استفاده از این اصطلاح را کنترل کرد، شکست خوردند. در ۲۰۰۸، در یک حرکت علنی، برای اصلاح مدیریت سازمان، پیشگامان متن باز ۵۰ نفر را برای پیوستن به یک گروه "اعضا هیئت مدیره" دعوت کردند؛ که در ۲۶ ژوئیه ۲۰۰۸، ۴۲ نفر از دعوت شدگان اصلی دعوت را پذیرفتند. تمام اعضای هیئت مدیره هیچگاه به‌طور علنی اعلام نشد و اعضای هیئت منصفه از طریق یک فهرست پستی اشتراک-بسته تحت عنوان "گفتگو پیشگامان متن-باز "با یکدیگر در ارتباط بودند؛ و آرشیو آن به صورت غیرعمومی بود. در ۲۰۱۲، تحت رهبری پیشگامان متن باز و سیمون فیپس، OSI آغاز به انتقال به سمت ساختار مدیریتی عضومحور حرکت کرد.OSI یک برنامه عضویت درونی سازمانی را برای "خیریه غیرانتفاعی به رسمیت شناخته شده و انجمن‌های صنعتی بدون منفعت و موسسات آکادمیک در سراسر دنیا " را آغاز کرد. متعاقباً OSI یک برنامه عضویت فردی را اطلاع‌رسانی و تعدادی از اسپانسرهای همکاری کننده را لیست کرد. در ۸ نوامبر ۲۰۱۳ ، OSI پاتریک میسون رابه عنوان مدیرکل خود منصوب کرد.
ارتباط با جنبش نرم‌افزار آزاد
هر دو جنبش نرم‌افزار آزاد مدرن و پیشگامان متن باز از تاریخچه همسانی مشتمل بر یونیکس، نرم‌افزار آزاداینترنت و فرهنگ هکرها زاده شدند، اما هدف بنیادی و فلسفه آن‌ها متفاوت است. گروه پیشگامان متن باز اصطلاح «متن باز» را براساس حرف مایکل تایمن انتخاب کردند که می‌گوید: «رویکرد اخلاقی و متضادی که همراه نرم‌افزار آزاد هست را رها کنید و در عوض ایده‌های متن باز را که عملگرا، واقع بینانه و تجاری هستند را ارتقا دهید.» در حدود ۱۹۹۹، پرنس بنیانگذار OSI به اختلافی که میان حامیان بنیاد نرم‌افزار آزاد و OSI در حال توسعه بود که به دلیل تفاوت‌های این دو رویکرد ایجاد شده بود اعتراض کرد. (پرنس امیدوار بود که OSI صرفاً به عنوان "معارفه " ای به اصولFSF برای غیر هکرها به کار رود. ریچارد استالمن بنیانگذار FSF به شدت OSI را برای تمرکز عملیاتیش و برای نادیده گرفتن آنچه که او به عنوان «ضرورت اخلاقی» می‌شناخت و نقض «آزادی» تحت نرم‌افزار آزاد آنطور که او تعریف کرده بود، نقد می‌کرد. با اینحال، استالمن جنبش نرم‌افزار آزاد و پیشگامان متن باز را دو کمپ جدا که در یک صفحه انجمن نرم‌افزار آزاد توصیف می‌کرد؛ و همین‌طور اعلان می‌کرد که بر خلاف تفاوت‌های فلسفی، طرفداران متن باز و نرم‌افزار آزاد اغلب بایکدیگر بر روی پروژه‌های واقعی کار می‌کنند.
از مجموعه پروژه‌هایی که تماماً توسط نرم‌افزار بلندر و توسط این استدیو ساخته شده‌اند به موارد زیر میشود اشاره کرد :
Hero
Spring
Coffee Run
رؤیای فیل‌ها (Elephants Dream)
بیگ باک بانی (Big Buck Bunny)
سینتل (Sintel)
اشک‌های فولادی (Tears of Steel)
لباسشویی کاسموس (Cosmos Laundromat)
نیمه لیوان (Glass Half)
کامیناندس (Caminandes)
مأمور ۳۲۷ : عملیات آرایشگاه (Agent 327: Operation Barbershop)
قهرمان (Hero)
بهار (Spring)
کافی ران (Coffee Run)
اسپرایت فرایت (Sprite Fright)
