در این مطلب در مورد فرمت های مطرح و کاربردی و فشرده سازی داده های تصویری که باعث میشه داده ها کم حجم تر و سریع تر و باکیفیت ذخیره و رندر شوند صحبت میکنیم. هم صوت هم ویدئو و هم عکس ها در مرحله ساخت نهائی و رندر یا Save شدن بر طبق یک پروتکل ذخیره می شوند که میتواند میزان فشرده سازی آنها را کم کند یا مثلا میزان کیفیت آن را بالاتر یا پایین تر از حد نرمال قرار دهد ، همیشه با 2 حالت مواجه هستیم حجم کمتر و تبعا کیفیت پایین تر یا کیفیت بالاتر اما دارای حجم بالاتر ، اما روش هایی هم هست که بتوانیم کیفیت بالا با حجم مناسب تر و کمتر را ایجاد کنیم اما بطور کلی این مورد نسبی ست و خیلی در دنیای رندر و دیجیتال نمیشه چنین هدفی رو پیاده سازی کرد مگر اینکه المان کیفیت رو هم پای حجم کمتر کنیم و در دنیای دیجیتال و تصویر باید بین 2 موردی که ذکر شد یکی را انتخاب کنیم و خیلی نمیشه یک ویدئوی بسیار با کیفیت ولی با حجم کم داشته باشیم چون کیفیت بالا با خودش داده های صوتی و تصویری و المان هایی داره که تبعا حجم و فضای سیستمی رو دربرمیگره و اگر فشرده سازی تخصصی رو انجام بدیم در واقع اطلاعات تکراری و غیرضروری رو از روی خروجی نهائی برمی داریم تا به یک خروجی شسته رفته تر دست پیدا کنیم . و اصولا هر فرمت یک چیدمان رو به ما عرضه میکنه و در واقع هر فرمت از یک میزان فشردگی و میزان کیفیت با ما صحبت میکنه. در این مطلب در مورد انواع فرمت هایی که در پروسه رندر و خروجی گرفتن استفاده میکنیم صحبت میکنیم ، با من همراه باشید :

فشرده‌سازی داده‌ها (Data compression) یا کُدگذاری منبع (Source Coding)

مفهوم کلی فشرده سازی ، کاهش حجم تصویر و تغییر قالب بندی یا فرمت فایل تصویری است. فشرده‌سازی اطلاعات جزء فرآیند پردازش سیگنال است که در آن فشرده سازی یک منبعِ اطلاعات انجام می شود که البته با فرآیند رمزگذاری متفاوت است و نباید با آن اشتباه گرفته شود. منابع اطلاعاتی طبیعی ، مانند گفتار یا نوشتار، دارای افزونگی یا Redundancy هستند؛ برای مثال در جمله "من به خانه‌مان برگشتم" ضمایر "من" و "مان" را می‌توان حذف کرد و جمله را این‌گونه نوشت : "به خانه برگشتم" ، بدون اینکه از مفهوم جمله چیزی کاسته شود. این توضیح را می‌توان معادل با فشرده‌سازی اطلاعات یک منبع اطلاعات دانست؛ بنابراین منظور از فشرده‌سازی اطلاعات کاستن از حجم آن به نحوی است که محتوای آن دچار تغییر نامناسبی نشود. در علوم کامپیوتر و نظریه اطلاعات، فشرده‌سازی داده‌ها، در واقع فرایند کدکردن اطلاعات با استفاده از تعداد بیت‌هایی کمتر از همان اطلاعاتِ کدنَشده، و با به‌کارگرفتن روش‌های ویژۀ کُدکردن است. اصولا کدک سخت افزار یا نرم افزاری شامل مجموعه دستوراتی است درباره نحوه رمزگذاری (Coding) فایل‌های تصویری یا صوتی به‌طوری‌که آن‌ها از فضای کمتری استفاده کنند.معمولاً کدک‌ها حاوی دستورهای نحوه تبدیل جریان داده‌های رمزگذاری شده به فیلم (یعنی رمزگشایی) نیز هستند. مهم‌ترین نقش آن‌ها فشرده‌سازی جریان تصاویر هم‌زمان با کپچر است.  ارسال و دریافت اطلاعات فشرده‌شده، تنها زمانی کار می‌کند که هم فرستنده و هم گیرندهٔ اطلاعات، روش کدکردن را بدانند. به عنوان مثال این نوشته تنها زمانی مفهوم است که گیرنده (خواننده) بداند که در نوشتن آن از زبان فارسی استفاده شده است. به همین ترتیب، دادهٔ فشرده‌سازی شده تنها زمانی مفهوم است که گیرنده روش کدگشایی (دیکُدکردنِ، عکس عمل کدکردن، Decode) آن را بداند.

اهمیت فرآیند فشرده‌سازی ویدئوها و تصاویر

فشرده‌سازی به این دلیل مهم است که کمک می‌کند مصرف منابع باارزش، مانند فضای هارددیسک یا پهنای باند ارسال، را کاهش دهد، که این نکته در کاهش هزینه و جلوگیری از اتلاف وقت کمک میکند. البته از طرفی دیگر، اطلاعات فشرده‌سازی شده برای اینکه مورد استفاده قرار بگیرند باید از حالت فشرده خارج شوند و این فرایند اضافه ممکن است برای بعضی از برنامه‌های کاربردی زیان‌بار باشد. برای مثال یک روش فشرده‌سازی برای یک فیلم ویدئویی ممکن است نیازمند تجهیزات و سخت‌افزار گران‌قیمتی باشد که بتواند فیلم را با سرعت بالایی از حالت فشرده خارج سازد که بتواند به‌طور هم‌زمان با کدگشایی پخش شود (گزینه‌ای که ابتدا کدگشایی شود و سپس پخش شود، ممکن است به علت کمبود حافظه برای فیلم کدگشایی‌شده امکان‌پذیر نباشد). بنابراین طراحی روش فشرده‌سازی نیازمند موازنه و برآیندگیری عوامل متعددی است. از جمله این عوامل می‌توان درصد فشرده‌سازی، میزان پیچیدگی (اگر از یک روش فشرده‌سازی پر اتلاف استفاده شود) و منابع محاسباتی لازم برای فشرده‌سازی و کدگشایی اطلاعات را نام برد. فشرده‌سازی به دو دسته فشرده‌سازی بااتلاف (فشرده‌سازی با اتلاف) و فشرده‌سازی بهینه فشرده‌سازی بی‌اتلاف تقسیم می‌شوند. کدگذاری منبع، علم مطالعه روش‌های انجام این کار، برای منابع اطلاعات متفاوت است.

فرمت یا File Format چیست ؟ 

فرمت یا فایل فرمت یا File format به روش استاندارد ذخیره پرونده در رایانه گفته می‌شود.اطلاعات و برنامه‌ها به‌وسیله فایل‌ها در حافظه رایانه نگهداری می‌شود. به این فایل‌ها گاهی پرونده نیز گفته می‌شود. پرونده‌ها با توجه به نوع محتویاتی که داخلشان وجود دارد به انواع یا قالب‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. مثلاً قالب متنی، تصویری، صوتی، فیلم و … فایل‌ها معمولاً دارای دو قسمت می‌باشند. یکی نام و دیگری پسوند. نام فایل نشان‌دهنده موضوع فایل یا پرونده می‌باشد و پسوند آن نشان‌دهنده نوع یا قالب پرونده است. پسوند در واقع قسمتی از نام پرونده است که پس از آخرین دات قرار دارد. البته بعضی از پرونده‌ها پسوند ندارند. در سیستم عامل‌های گرافیکی مانند ویندوز برای تشخیص نوع یا قالب فایل راه دیگری نیز وجود دارد. بدین صورت که به هر نوع فایلی یک شکل یا آیکون خاص اختصاص داده شده‌است. مثلاً جهت فایل‌های متنی، شکل یک کاغذ، فایل‌های تصویری شکل یک کاغذ به همراه قلم مو و به همین شکل می‌توان گفت که اشکال هماهنگ با موضوع آن پرونده تعیین می‌شوند. مثال‌ها :

پسوند فایل‌های متنی عبارتند از: DOC , DOCX , PDF , RTF , TXT و DWG

پسوند فایل‌های زیرنویس عبارتند از: SRT

پسوند فایل‌های صوتی عبارتند از: AMR , APE , Mid , MP3، MPC , OGG , TTA , WAV و WMA

پسوند فایل‌های ویدیویی عبارتند از: 3GP , AVI , BIK , DAT , FLV , MPG و WMV MP4

پسوند فایل‌های تصویری عبارتند از: BMP , CUR , GIF , JPEG , JPG , MBM , PNG , PSD و TIFF

پسوند فایل‌های فشرده عبارتند از: jar, rar , , 7ZIP , NRG , BIN , CUE , ISP,IMG , IMA , ZIP و CAB

فرمت صفحات ذخیره شده از وب عبارتند از: HTML و HTM

شما نیز میتوانید برای تغییر هر گونه از فایل‌ها، پسوند آن را تغییر دهید، اما درصورت تغییر نام پسوند به نام دیگر نوع فایل تغییر می‌کند. در بعضی مواقع که دستگاه‌های پخش‌کننده، مثل گیرنده دیجیتال یا نمایشگر، فایل‌های تصویری با فرمت‌هایی مثل: MKV را پخش نکند، می‌توان با تغییر mkv به mp4، آن را پخش نمود. اگر فرمت فایل قابل دیدن نباشد که آن را تغییر دهیم از Folder Options تب View را انتخاب و تیک hide...file type را برداشته تا فرمت فایل‌ها قابل مشاهده و بتوان آن را تغییر داد.

 

فرمت ویدئویی چیست ؟

فرمت ویدیو یا video file format نوعی قالب پرونده برای ذخیره داده‌های ویدیویی دیجیتال در سیستم رایانه‌ای است. ویدیو تقریباً همیشه با استفاده از فشرده‌سازی برای کاهش اندازه پرونده ذخیره می‌شود. تعداد زیادی قالب ویدیو وجود دارد و هرکدام از آنها تأثیر مستقیم بر حجم دانلود و فضای ذخیره‌سازی دارد. حتماً برای شما هم پیش آمده که در زمان دانلود ویدیو مورد نظرتان با انواع مختلف قالب مواجه شوید و تفاوت آنها را ندانید؟ انتخاب مناسب‌ترین قالب ویدیو به هدفی که برنامه‌ریزی شده بستگی دارد و از همه مهم‌تر باید کیفیت مورد نیاز را تأمین کند. پرونده‌های ویدیویی با کیفیت بالا و غیرضروری، برای جابجایی، اشتراک‌گذاری، تبدیل و مدیریت مشکلات زیادی برای کاربر به‌وجود می‌آورند. علاوه بر این، چگونگی مشاهده پرونده‌های ویدیویی هم مهم است؛ همه برنامه‌ها، مرورگرها و دستگاه‌ها نمی‌توانند یک قالب خاص ویدیو را اجرا کنند. یک پرونده ویدیویی از ۲ قسمت تشکیل شده‌است: ۱ـ کدک ۲ـ کانتینر

 

کدک (Codec) چیست؟

برنامه (یا سخت‌افزاری) که می‌تواند ویدیو یا صوتی فشرده و رمزگذاری شده را رمزگشایی کند، کدک نامیده می‌شود. کدک پروتکلی است برای رمزگذاری (Encode) و رمزگشایی (Decode) ویدیو (کلمه codec از ترکیب دو کلمه enCOde / DECode به‌وجود آمده‌است). Encode در زمان فشرده‌سازی پرونده و Decode در زمان اجرای پرونده ویدیویی اتفاق می‌افتد. اجرا و استفاده از یک پرونده ویدیویی به یک مجموعه کدک متناسب با نوع کدگذاری ویدیویی و صوتی که پرونده با آن فشرده شده‌است نیاز دارد. کدک‌ها، داده‌ها را برای ذخیره‌سازی، کدگذاری و فشرده (Compress) می‌کنند و در مواقع نیاز برای اجرا، ویرایش یا نمایش از حالت فشرده خارج می‌کنند. یک کدک معمولاً یک قطعه کد (Code) کوچک است که توسط سایر نرم‌افزارها خوانده می‌شود تا کار خود را انجام دهد. البته کدک می‌تواند یک قطعه سخت‌افزاری نیز باشد که تصویر و صوت آنالوگ را به دیجیتال تبدیل می‌کند. گاهی اوقات هم کار کدک کاملاً برعکس است و سیگنال دیجیتال را به آنالوگ تبدیل می‌کند. کدک، یک پرونده ویدویی را ترجمه کرده و برای نمایش در پخش‌کننده‌های تصویری آماده می‌کند. بیشتر پرونده‌های ویدیویی به شکل‌های مختلف فشرده می‌شوند؛ در واقع طوری تغییر یافته و اصلاح می‌شوند که فضای کمتری در زمان ذخیره‌سازی اشغال کنند. یکی از بزرگترین مزیت‌های استفاده از کدک‌ها، کم کردن حجم پرونده‌هاست. تعداد کدک‌ها بسیار زیاد است و در اکثر اوقات هم تشخیص تفاوت‌هایشان کار دشواری است. از جمله کدک‌های متداول می‌توان به H.264 ، MPEG-4، DivX و H.265 اشاره کرد. یک کدک خوب بایستی دارای کارایی و راندمان بالا باشد؛ به معنای دیگر، توانایی حفظ کیفیت در ضمن کاهش سایز پرونده را داشته باشد. در حال حاضر HEVC یا H.265 یکی از کارآمدترین کدک‌های موجود است و معمولاً برای فشرده‌سازی ویدیوهای ۸K UHD استفاده می‌شود. استفاده از این کدک نیاز به دریافت مجوز و پرداخت هزینه دارد، بنابراین با هر دستگاه یا مرورگری سازگار نیست و پشتیبانی نمی‌شود. در وب، WEBM. و کدک مربوط به آن VP8 / VP9 روشی کاملاً سازگار و رایج برای کوچک‌تر کردن پرونده‌های ویدیویی هستند. عوامل دیگری به‌جز اندازه پرونده ویدویی برای انتخاب قالب و کدک مناسب باید در نظر گرفته شود، از جمله: مکان‌هایی که پرونده قرار است پخش شود و کیفیتی که برای پخش یا دانلود مورد نیاز است.

 

کانتینر یا ظرف | container چیست؟

یک پرونده ویدیویی معمولاً از یک کانتینر (به عنوان مثال قالب Matroska) تشکیل شده‌است که مانند ظرفی حاوی داده‌های ویدیویی با قالب کدگذاری ویدیو (به عنوان مثال VP9) و داده‌های صوتی با قالب کدگذاری صوتی (مانند Opus) است. کانتینر چگونگی ساختار داده‌ها و ابرداده‌ها را تعیین می‌کند، البته به استثنای نحوه رمزگذاری ویدیو (که کدکننده یا همان کدک آن را تعیین می‌کند). ظرف یا کانتینر می‌تواند شامل اطلاعات هماهنگ‌سازی، زیرنویس‌ها و داده‌های کلی دیگری (ابرداده‌ها) مانند عنوان باشد. کانتینر را همه ما و به‌طور عمومی با عنوان قالب (Format) می‌شناسیم و نوع آن به‌صورت پسوند در انتهای نام پرونده می‌آید. از قالب‌های متداول می‌توان به «AVI" , ".MP4.» و «MOV.» اشاره کرد. قالب‌ها را برای سازگاری با دستگاه‌ها، پخش‌کننده‌ها و نرم‌افزارهای مختلف می‌توان با کدک‌های متفاوتی ایجاد یا انتخاب کرد.

 

فشرده سازی تصویر

برای ذخیره‌سازی تصویر به دنبال روشی هستیم تا به کمک آن روش بتوانیم حجم اطلاعات را تا جایی که ممکن است کاهش دهیم. اساس بسیاری از روش‌های فشرده‌سازی، کنار گذاردن بخش‌هایی از اطلاعات و داده‌ها است. ضریب یا نسبت فشرده‌سازی، عددی است که میزان کنار گذاشتن اطلاعات را نشان می‌دهد. فشرده‌سازی تصاویر، ذخیره‌کردن و انتقال آن‌ها را آسان‌تر می‌کند و می‌تواند سبب کاهش پهنای باند و فرکانس مورد نیاز (برای ارسال تصاویر) شود. امروزه روش‌های متعدد و پیشرفته‌ای برای فشرده‌سازی وجود دارد. فشرده‌سازی تصویر با توجه به این گزارهٔ مهم صورت می‌گیرد که چشم انسان حد فاصل دو عنصر تصویری نزدیک به هم را یکسان دیده و به خوبی تمایز آن‌ها را نمی‌تواند تشخیص دهد. همچنین اثر نور و تصویر برای مدت زمان معینی در چشم باقی می‌ماند که این پدیده در ساخت تصاویر متحرک مورد توجه می‌باشد.

روش JPEG : نام این فرمت در واقع مخفف کلمات JOINT PHOTOGRAPHIC EXPERT GROUP است. از این روش در فشرده‌سازی عکس و تصاویر گرافیکی ساکن استفاده می‌شود. JPEG اولین و ساده‌ترین روش در فشرده‌سازی تصویر است. در ابتدا سعی شد برای فشرده‌سازی تصاویر متحرک نیز مورد استفاده قرار گیرد، برای این منظور تصاویر به صورت فریم به فریم مانند عکس فشرده می‌شدند و سپس با ابداع روش MOTION JPEG برای ارتباط دادن این عکس‌ها به هم تلاش می‌شد که با مشکلاتی همراه بود.

روش MPEG : نام این فرمت مخفف عبارت MOVING PICTURE EXPERT GROUP است. این روش در ابتدای سال ۹۰ ابداع شد و در آن اطلاعات تصویر با سرعت حدود ۵/۱ مگابیت بر ثانیه انتقال پیدا می‌کرد که در تهیه تصاویر ویدئویی استفاده می‌شد. با این روش امکان ذخیره حدود ۶۵۰ مگابایت اطلاعات معادل حدود ۷۰ دقیقه تصویر متحرک در یک دیسک به وجود آمد. در MPEG بیت‌های اطلاعات به صورت سریال ارسال می‌شوند و به همراه آن‌ها بیت‌های کنترل و هماهنگ‌کننده نیز ارسال می‌شوند که موقعیت و نحوه قرارگیری بیت‌های اطلاعاتی را برای انتقال و ثبت اطلاعات صدا و تصویر تعیین می‌کند.

روش MPEG۲ : در روش MPEG۲ از ضریب فشرده‌سازی بالاتری استفاده می‌شود و امکان دسترسی به اطلاعات ۳ تا ۱۵ مگابیت بر ثانیه‌است از این روش در دی‌وی‌دی‌های امروزی استفاده می‌شود در اینجا نیز هر فریم از تصویر، شامل چندین سطر از اطلاعات دیجیتالی است.

روش MPEG ۴ : از این روش برای تجهیزاتی که با انتقال سریع یا کند اطلاعات سر و کار دارند استفاده می‌شود. این روش توانایی جبران خطا و ارائه تصویر با کیفیت بالا را دارد. مسئله خطا و جبران آن در مورد تلفن‌های همراه و کامپیوترهای خانگی و لپ‌تاپ‌ها و شبکه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. در شبکه‌های کامپیوتری باید تصویر برای کاربرانی که از مودم‌های سریع یا کند استفاده می‌کنند به خوبی نمایش داده شود، در چنین حالتی روش MPEG ۴ مناسب است. از این روش در دوربین‌های تلویزیونی نیز استفاده می‌شود. ایده اصلی این روش تقسیم یک فریم ویدئویی به یک یا چند موضوع است که مطابق قاعده خاصی کنار هم قرار می‌گیرند مانند درختی که از روی برگ‌های آن بتوان به شاخه تنه یا ریشه آن دست یافت. هر برگ می‌تواند شامل یک موضوع صوتی یا تصویری باشد. هر کدام از این اجزاء به صورت مجزا و جداگانه قابل کپی یا انتقال هستند. این تکنیک را با آموزش زبان می‌توان مقایسه کرد.

همان‌طوری‌که در آموزش زبان، کلمات به صورت مجزا و جداگانه قرار داده می‌شوند و ما با مرتب کردن آن جملات خاصی می‌سازیم و می‌توانیم در چند جمله، کلمات مشترک را فقط یک‌بار بنویسیم و هنگام مرتب کردن آن‌ها به کلمات مشترک رجوع کنیم، در اینجا هم هر یک از این اجزاء یک موضوع خاص را مشخص می‌کند و ما می‌توانیم اجزاء مشترک را فقط یک‌بار به کار ببریم و هنگام ساختن موضوع به آن‌ها رجوع کنیم. هر یک از موضوعات هم می‌توانند با موضوعات دیگر ترکیب و مجموعه جدیدی را به وجود آورند. این مسئله باعث انعطاف‌پذیری و کاربرد فراوان روش MPEG۴ می‌شود. برای مثال به صحنه بازی تنیس توجه کنید. در یک بازی تنیس می‌توان صحنه را به دو موضوع بازیکن و زمین بازی تقسیم کرد زمین بازی همواره ثابت است، بنابراین به عنوان یک موضوع ثابت همواره تکرار می‌شود ولی بازیکن همواره در حال حرکت است و چندین موضوع مختلف خواهد بود. این مسئله سبب کاهش پهنای باند اشغالی توسط تصاویر دیجیتالی می‌شود. توجه داشته باشید که علاوه بر سیگنال‌های مربوط به این موضوعات، سیگنال‌های هماهنگ‌کننده‌ای هم وجود دارند که نحوه ترکیب و قرارگیری صحیح موضوعات را مشخص می‌کند.

 

بهترین فرمت یا قالب ویدیو کدام است؟

متأسفانه هیچ قالب ویدیویی را نمی‌توان به‌عنوان بهترین معرفی کرد. بهترین قالب ویدیو بستگی به این دارد که اولویت کیفیت است یا حجم پرونده ویدیویی. برخی از قالب‌ها حجم بسیار کمی دارند و برای پخش در وب عالی هستند، اما کیفیت پایینی دارند. دسته‌ای از قالب‌ها هم کیفیت بالایی دارند و از نظر حجم و اندازه بسیار بزرگ هستند و بیشتر برای ویدیوهای تبلیغاتی مناسب هستند. برخی از قالب‌ها مانند webm , .wmv , .flv. و ogv. دارای زیرگروه‌های مشخص، محدود و تعریف شده از قالب‌های کدگذاری ویدیویی و صوتی هستند و دانستن این‌که کدام کدک، پرونده را اجرا خواهد کرد بسیار ساده است. برخلاف آنها، برخی از انواع قالب‌ها بسیار کلی هستند از جمله avi. و mov. که تقریباً با انواع متنوعی از کدک‌های ویدیو و صدا وجود دارند و این موضوع انتخاب کدک و برنامه‌های پخش و ویرایش پرونده‌ها را برای بیشتر کاربران خیلی سخت می‌کند. برنامه‌های رایگان FFmpeg، دارای کتابخانه کاملی از کدک‌های مورد نیاز برای پخش و استفاده از پرونده‌های ویدیویی با قالب‌های مختلف است. به‌طور مثال گوگل از FFmpeg در طیف گسترده‌ای از ویدیوهای یوتیوب (YouTube) استفاده می‌کند. یکی از پخش‌کننده رسانه‌ای که از کتابخانه‌های ffmpeg استفاده می‌کند، نرم‌افزار رایگان VLC است که می‌تواند بیشتر پرونده‌های ویدیویی را پخش کند.

 

آشنائی با فرمت EXR و Open EXR

فرمت Exr یک تصویر پیکسلی دارای عمق بالا میباشد که از تعداد متعددی کانال های رنگی و انواع پیکسل شامل ۶۴، ۳۲و ۱۶bit floating point پشتیبانی می کند.. فرمت OpenEXR ، Exr یک تصویر (high dynamic-range (HDR که توسط کمپانی قدرتمند Industrial Light & Magic در سال 1999 برای نرم‌افزار های گرافیکی و سه بعدی طراحی شد.از این فرمت برای تولید جلوه های ویژه و فیلم های سینمایی استفاده شده است. این فرمت در استودیو های عظیم VFX همچون کمپانی قدرتمند ILM مورد استفاده قرار می گیرد. Harry Potter اولین فیلمی بود که جهت ساخت VFX از فرمت Exr استفاده شد. نمونه فیلم های سینمایی که با فرمت OpenEXR تولید شده‌اند : Sorcerers Stone، Men in Black II، Gangs of New York ، به همین سبب از این فرمت برای Compositing با استفاده از pass های مختلف مانند : pass —Specular, Diffuse, Alpha، RGB, Normals استفاده میشود. توانایی های فرمت Exr که در زیر به آنها اشاره کردیم :

پشتیبانی از ۱۶bit floating-point
۳۲bit floating-point
۳۲bit integer pixels

۱۶bit floating-point format که با عنوان HALF شناسایی می شود با انواع داده های زبان گرافیکی HALF NVIDIA CG دارای سازگاری بومی می باشد که بر روی سری محصولات GeForce FX and Quadro FX 3D از کمپانی NVIDEA قرار دارد. فرمت Exr دارای تعدادی الگوریتم فشرده سازی می باشد که هر دو lossless و lossy و برخی کد هایی که می توانند به ضریب ۲:۱ فشرده سازی با تصاویر که دارای film grain برسند. در ضمن lossy codecs برای بهبود کیفیت نمایشی دوباره از نوع برنامه نویسی شد. سازگاری با DEEP DATA : PIXLE ها توانایی ذخیره یک لیست متغیر از sample ها را دارا میباشند که منطق اصلی در پشت DEEP DATA ذخیره چندین مقدار متفاوت داده از عمق هر یک از پیکسل ها می باشد. تصاویر مولتی پارت که دارای عناصر مجزا ولی مرتبطی هستند می توانند در یک فایل با فرمت EXR قرار گیرند و ضمن یکپارچگی به اجزای متفاوت تصویر نیز می توان دسترسی داشت و به قسمت هایی که نیاز نیست و ما تمایلی به دسترسی آن نداریم می توان محدودیت اعمال نمود. انواع متد های فشرده سازی عبارتند از:

None : عمل فشرده سازی را متوقف می نماید.

(Run Length Encoding (RLE : این روش یک متد پایه می باشد که قابلیت مقایسه با فایل های Standard Targa کمپانی Truevision می باشد.
(PIZ (wavelet compression : این تکنیک از ترکیب دو متد wavelet / Huffman که زمانی که ما یک تصویر Grainy داریم بسیار مفید می باشد.

PXR24 ) 24 bit data conversion then deflate compression) : این تکنیک فشرده سازی برای استودیو انیمیشن سازی پیکسار می باشد که برای تبدیل تصاویر converts 32-bit به floats to 24 bits مورد استفاده واقع می گردد

B44A : برای فشرده سازی تصاویر تخت و تک فام مثل Alpha مورد استفاده واقع می گردد.

DWAA : این فرمت فشرده سازی شبیه به JPEG lossy می باشد که به وسیله استودیو DreamWorks Animation عرضه شد.

 

اکسیف EXIF :

قالب فایل تصویری تعویض‌پذیر | Exchangeable image file format که به اختصار اکسیف Exif خوانده می‌شود خصوصیاتی است برای قالب‌های فایل تصویری که توسط دوربین‌های دیجیتال و اسکنرها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خصوصیات در قالب‌های JPEG, TIFF و RIFF WAV استفاده می‌شود. لازم است ذکر شود قالب‌های فایل JPEG 2000، PNG و GIF از آن پشتیبانی نمی‌کنند. Exif توسط انجمن توسعه صنایع الکترونیک ژاپن (JEIDA) به وجود آمد. نسخهٔ ۲٫۱ آن در ۱۲ ژوئن ۱۹۹۸ و آخرین نسخهٔ آن که ۲٫۳ است در آوریل ۲۰۱۰ به ثبت رسیده است که JEITA و انجمن محصولات دوربین و تصویربرداری (CIPA) به‌طور مشترک بر روی آن کار کرده‌اند. اگرچه این خصوصیات توسط هیچ مؤسسهٔ صنعتی یا استانداردسازی مدیریت نمی‌شود ولی تولیدکنندگان دوربین به‌طور گسترده از آن استفاده می‌کنند. فراداده‌هایی که در Exif استفاده می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

اطلاعات تاریخ و زمان: دوربین‌های دیجیتال اطلاعات تاریخ و زمان عکسبرداری را ضبط و به عنوان فراداده ذخیره می‌کنند.
تنظیمات دوربین : این تنظیمات شامل اطلاعات ثابتی مانند مدل و شرکت سازندهٔ دوربین و همچنین اطلاعات متغیری که ممکن است در هر تصویر متفاوت باشد مانند چرخش عکس، لنز، زمان نوردهی، فاصله کانونی عدسی، سنجش نور و سرعت فیلم می‌شود.
یک ریزعکس (تصویر بندانگشتی) : برای پیش‌نمایش مانند چیزی که در صفحهٔ LCD دوربین دیده می‌شود. این تصویر کوچک در مدیر فایل یا نرم‌افزار مدیریت تصاویر به عنوان پیش‌نمایش عکس استفاده می‌شود.

 

آشنائی با کدگذاری ویدیوی همه کاره H.266

کدگذاری ویدیوی همه کاره یا Versatile video coding (VVC) که با نام‌ H.266 نیز شناخته می‌شود، یک استاندارد فشرده‌سازی ویدیویی است که در ۶ ژوئیه ۲۰۲۰ توسط Joint Video Experts نهایی شد. تیم (JVET),[۱] یک تیم متخصص ویدیویی مشترک از گروه کاری VCEG گروه مطالعاتی ITU-T 16 و گروه کاری MPEG ISO/IEC JTC 1/SC 29. این جانشین کدگذاری ویدیویی با کارایی بالا که با نام H.265 نیز شناخته می‌شود است. با دو هدف اصلی توسعه داده شد بهبود عملکرد فشرده سازی و پشتیبانی برای طیف بسیار گسترده‌ای از برنامه‌ها.

 

آشنائی با  کدگذاری ویدئویی پربازده H.265

کدگذاری ویدئویی پربازده (اچ‌ای‌وی‌سی) یا ‎High Efficiency Video Coding (HEVC)‎)، که با نام‌های اچ.۲۶۵ (H.۲۶۵) و امپگ-اچ بخش ۲ (MPEG-H Part 2) نیز شناخته می‌شود، از استانداردهای در حال توسعهٔ فشرده‌سازی ویدئو و جانشینی برای اچ.۲۶۴/امپگ-۴ ای‌وی‌سی (کدک ویدئویی پیش‌رفته) است، که اکنون در مرحلهٔ توسعهٔ مشترک به‌وسیلهٔ گروه کارشناسان تصویر متحرک (امپگ) سازمان بین‌المللی استانداردسازی/کمیته الکتروتکنیکی بین‌المللی و گروه کارشناسان کدگذاری ویدئوی (وی‌سی‌ای‌جی) آی‌تی‌یو-تی است. امپگ و وی‌سی‌ای‌جی تیم همکاری اشتراکی برای کدینگ ویدئو (جی‌سی‌تی-وی‌سی) را برای توسعهٔ استاندارد اچ‌ای‌وی‌سی تشکیل داده‌اند. گفته می‌شود اچ‌ای‌وی‌سی نسبت به اچ.۲۶۴ کیفیت تصویر را بهبود می‌بخشد، نسبت فشرده‌سازی را دوبرابر می‌کند و تفکیک‌پذیری‌هایی از ۲۴۰ × ۳۲۰ تا ۴۳۲۰ × ۸۱۹۲ پیکسل (تلویزیون وضوح بسیار بالا - ۸K UHD) را دربرمی‌گیرد.

 

کدک H.264 رایج‌ترین قالب‌های مورد استفاده در رندرینگ و فشرده سازی تصاویر

اچ.۲۶۴/امپگ-۴ بخش ۱۰ یا ای‌وی‌سی (کدک ویدئویی پیش‌رفته) یا H.264/MPEG-4 Part 10 or AVC استانداردی برای فشرده‌سازی ویدئو است و در حال حاضر یکی از رایج‌ترین قالب‌های مورد استفاده برای ضبط، فشرده‌سازی و توزیع ویدئوی وضوح بالا به‌شمار می‌رود. آخرین مرحلهٔ اجرایی روی نسخهٔ اولیهٔ این استاندارد در مه ۲۰۰۳ خاتمه یافت. اچ.۲۶۴/امپگ-۴ ای‌وی‌سی از استانداردهای کدک بلوک‌گرای بر پایهٔ جبران‌سازی حرکتی‌ست که به‌وسیلهٔ گروه کارشناسان کدگذاری ویدئو (وی‌سی‌ای‌جی) آی‌تی‌یو-تی به همراه سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ایزو)/کمیتهٔ الکتروتکنیکی بین‌المللی (آی‌ای‌سی) گروه کارشناسان تصویر متحرک (امپگ) توسعه داده شده‌است. اچ.۲۶۴ ماحصل یک کار گروهی با نام تیم ویدئویی مشترک (جی‌وی‌تی) است. استاندارد اچ.۲۶۴ مربوط به آی‌تی‌یو-تی و استاندارد امپگ-۴ ای‌وی‌سی مربوط به ایزو/امپگ (به‌طور رسمی با عنوان ‎۱۴۴۹۶-۱۰‎ ـ امپگ-۴ بخش ۱۰، کدگذاری ویدئویی پیش‌رفته) به‌طور مشترک نگهداری می‌شوند تا محتوای فنی یکسانی داشته باشند. شاید اچ.۲۶۴ بیشتر از همه به‌خاطر قرارگیری در زمرهٔ یکی از کدک‌های دیسک‌های بلوری شناخته می‌شود؛ تمام اجراکننده‌های دیسک‌های بلوری بایستی قادر باشند اچ.۲۶۴ را رمزگشایی (دیکود) کنند. اچ.۲۶۴ هم‌چنین به‌طور گسترده به‌وسیلهٔ منابع پخش‌کنندهٔ اینترنتی (streaming) مانند ویدئوهای وب‌گاه‌های یوتیوب، ویمیو و فروشگاه آی‌تیونز، نرم‌افزارهای اینترنتی مانند ادوبی فلش پلیر و مایکروسافت سیلورلایت و نیز پخش‌کنندگان اچ‌دی‌تی‌وی نوع زمینی، کابلی و ماهواره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

کدک H.263

H.263 یا اچ.۲۶۳ برای فشرده سازی استاندارد ویدئو به کار می‌رود. این پروژه در یکی از اعضای خانواده H.26× است. از اعضای دیگر این خانواده می توان به H.264/MPEG-4 AVC اشاره کرد.

مفهوم پیکسل و مگاپیکسل در فرآیند دیجیتال

در تصاویر دیجیتالی، پیکسل یا Pixel کوچکترین جزء ساختاری یک تصویر را می گویند.پیکسل را بعضاً در مباحث مربوط به گرافیک و تصویر، نقطه نامیده و آن را کوچکترین نقطه تشکیل دهنده تصویر نیز می‌خوانند. مگاپیکسل یا Megapixel)، یک میلیون پیکسل است. این عبارت، تنها برای مشخّص‌کردن تعداد پیکسل‌های تصویر به‌کار نمی‌رود؛ بلکه کاربرد دیگر آن، نشان‌دادن شمار عناصر گیرنده تصویر یا تعداد عناصر نمایشی نمایشگرهای دیجیتال است. برای مثال، دوربینی با ابعاد ۲۰۴۸×۱۵۳۶ عنصر حسگر را معمولاً «۳٫۱ مگاپیکسل» (۳٬۱۴۵٬۷۲۸ = ۱۵۳۶ × ۲۰۴۸) می‌خوانند. از مگاپیکسل اغلب به‌عنوان یکی از مشخّصه‌های بهتربودن یاد می‌شود، به‌همین‌خاطر یکی از ویژگی‌هایی است که کیفیّت دوربین را مشخّص می‌کند. یکی از مواردی که در رقابت‌های بازاریابی دوربین‌های عکاسی دیجیتال به‌شکل نادرست مصطلح شده‌است این عبارت می‌باشد: «هر چقدر عدد مگاپیکسل بیشتر باشد بهتر خواهد بود» اما این گونه ارزیابی لزوماً درست نبوده و تعداد پیکسل‌ها تنها یکی از عوامل متعدد تأثیرگذار در کیفیت تصویر می‌باشد و لزوماً افزایش تعداد پیکسل‌ها نشانه بهتر بودن دوربین نخواهد بود. میزان کیفیت هر پیکسل را می‌توان بر حسب مواردی همچون دقت هندسی، دقت رنگ، گستره دینامیکی و میزان نویز مورد بررسی قرار داد. کیفیت پیکسل به عواملی همچون «تعداد تشخیص دهنده‌های تصویر»، کیفیت لنز، نوع سنسور، اندازه دیدودهای حساس به نور، کیفیت مؤلفه‌های دوربین، توانایی پردازشگر دوربین، فرمت ذخیره‌سازی و عواملی دیگر بستگی خواهد داشت.

 

رزولیشن یا قدرت تفکیک‌پذیری تصویر Image resolution

وضوح تصویر یا قدرت تفکیک‌پذیری تصویر Image resolution در علوم تصویری به توانایی یک سیستم برای متمایزسازی جزئیات یک تصویر در یک سیگنال تصویری را گویند. اغلب این نوع رزولوشن به بزرگی یا کوچکی پیکسل‌های تصویر بستگی دارد، و می‌توان مقدار تفکیک‌پذیری تصویر را با یکای جفت خط بر واحد طول سنجید. این کمیت من جمله در تصویرگیری تشخیصی و علوم تصویری دیگر کاربرد فراوانی دارد. وضوح تصویر ، جزئیاتی است که تصویر در آن نگهداری می شود. این اصطلاح برای تصاویر دیجیتال شطرنجی ، تصاویر فیلم و انواع دیگر تصاویر کاربرد دارد. وضوح بالاتر به معنای جزئیات بیشتر تصویر است.

 

فرمت HDR | تصویربرداری با دامنه دینامیک بالا | HDR 

تصویربرداری با دامنه دینامیک بالا یا High dynamic range imaging یا اچ‌دی‌آر HDR در پردازش تصویر، گرافیک کامپیوتری و عکاسی به مجموعه‌ای از تکنیک‌هایی گفته می‌شود که نسبت به روش‌های معمول، امکان وجود دامنه دینامیک روشنایی بیشتری بین نقاط تاریک و روشن را فراهم می‌کنند. هدف این تکنیک‌ها نمایش دقیق دامنه شدت‌های نور موجود در صحنه‌های طبیعی است. عکس‌های اچ‌دی‌آر با ترکیب چند عکس به وجود می‌آیند؛ برای هر عکس اچ‌دی‌آر، باید چند عکس با کادر کاملاً یکسان تهیه کرد (معمولاً ۳ یا ۵ عکس) و هر عکس باید با نوردهی خاصی گرفته‌شده باشد؛ به این ترتیب که یک عکس با نوردهی معمولی و بقیهٔ عکس‌ها با نوردهی دو پله کمتر و بیشتر. هدف از عکاسی اچ‌دی‌آر، افزایش محدودهٔ دینامیکی است و با ترکیب محدوده دینامیکی محدود عکس‌ها، به عکسی با محدوده دینامیکی بزرگ، که اچ‌دی‌آر نامیده می‌شود دست پیدا می‌کنیم. نکتهٔ مهم این است که محدوده دینامیکی قالب RAW به مراتب بزرگتر از JPG است، در نتیجه لازم است که برای عکاسی اچ‌دی‌آر از قالب RAW استفاده شود. این فناوری در نسل جدید تلویزیون‌ها نیز مشاهده می‌شود که باعث مشاهده کیفیت‌های هر چه بیشتر است.
ویژگی HDR : با استفاده از این تکنیک با بیشینه کردن میزان کنتراست تصاویر و امکان ایجاد تمایز رنگ‌ها می‌توان نزدیک‌ترین رنگ‌ها که در تصاویر غیر HDR از هم قابل تشخیص نیستند برای بیننده قابل مشاهده گردد. در این تکنولوژی از عملکرد چشم انسان و عنبیه در تنظیم نور و رنگ‌های ورودی به چشم الگو گرفته شده‌است که با تمایز دادن رنگ‌ها از یکدیگر دستورها را به مغز صادر می‌کند و باعث می‌شود تا فرد بتواند اختلاف رنگ‌های جزئی را از هم تشخیص دهد.

فایل HDR : وقتی چند فایل عکس را با یکدیگر تلفیق می‌کنیم، حاصل فایلی است با عمق ۳۲ بیتی. فایل‌های معمولی عکس معمولاً دارای عمق بیت ۸ یا ۱۶ بیت هستند یعنی در هر کانال رنگ دارای دو به توان ۸ یا ۱۶ بیت اطلاعات می‌باشند. عمق بیت بیشتر فایل‌های HDR این امکان را می‌دهد که بهتر بتوان اطلاعات روشنایی و رنگ را پردازش نمود
ابزارهای HDR : در این تکنیک با استفاده از حسگرهای CMOS می‌توان به خلق تصاویر HDR دست یافت. مجموعه ابزارها در تکنیک HDR عبارت اند از:

تنظیم اوج روشنایی
تنظیم سطح رنگ مشکی
اعمال رنگ‌های بیش‌تر
استفاده از توابع انتقال
ایجاد عمق رنگ
استفاده متادِیتا

کنترل کنتراست در دامنه تعریف شده و ایجاد رنگ و افزایش اوج روشنایی در برابر عمق رنگ مشکی مهمترین وجه در تشکیل یک تصویر HDR می‌باشد.

 

 فرمت چند رسانه‌ای AVI

AVI یا ای‌وی‌آی یک فرمت چند رسانه‌است که توسط مایکروسافت در نوامبر سال ۱۹۹۲ برای ویندوز ساخته شد. AVI نام اختصاری Audio Video Interleaved است. ای وی آی با صدا و ویدئو سازگار است و اجازه می‌دهد به وسیلهٔ آن صوت و تصویر با هم پخش بشوند. ای وی آی یکی از فرمت‌های رایج دی وی دی است و از صدای چندگانه و ویدئو پشتیبانی می‌کند.

 

فرمت فلش ویدئو | Flash Video

فلش ویدئو یا Flash Video یک فرمت رایج ارائه تصویر بر روی اینترنت توسط ادوبی فلش است. FLV نام اختصاری Flash Video است. این فرمت ممکن است درون SWF جاسازی شده باشد. فرمت فلش دیگری نیز به نام F4V وجود دارد.

 

فرمت OGG

OGG یا اوجی‌جی یک ظرف قالب پرونده آزاد و متن‌باز است که به‌وسیله بنیاد Xiph.Org نگهداری و توسعه داده می‌شود. سازندگان فرمت اوجی‌جی اعلام‌کردند که این فرمت بدون محدودیت‌های پتنت‌های نرم‌افزاری است و برای فراهم کردن انتقال یا streaming مؤثر و دستکاری چند رسانه‌ای دیجیتالی | digital multimedia کیفیت بالا طراحی شده‌است. قالب یا ظرف محتوی اوجی‌جی می‌تواند تعدادی از جریان‌های مستقل برای صدا، تصویر، متن (از قبیل زیرنویس) و فراداده را با هم ترکیب کند. در فریم‌ورک چندرسانه‌ای اوجی‌جی، تئورا یک لایه ویدئویی پراتلاف فراهم می‌شود . لایه صدا عمدتاً به‌وسیله قالب وربیس موسیقی محور تهیه می‌شود اما گزینه‌های دیگر شامل کٌدِک نطق فشرده انسان یا اسپیکس ، کٌدِک فشرده بی اتلاف صدا یا فِلَک و اوجی‌جی پی سی ام می‌باشد . قبل از سال ۲۰۰۷ میلادی پسوند .ogg برای تمامی فایل‌هایی که در محتوا آن‌ها قالبی حاوی اوجی‌جی بود استفاده می‌شد. بعد از سال ۲۰۰۷ میلادی بنیاد Xiph.Org توصیه کرد که ‍‍پسوند .ogg تنها برای فایل‌های صوتی وربیس اوجی‌جی استفاده شود. بنیاد Xiph.Org تصمیم گرفت تا مجموعهٔ جدیدی از ‍‍پسوندهای فایلی و نوع‌های رسانه‌ای ( media types ) برای توصیف انواع مختلف محتوا از قبیل .oga فقط برای فایل‌های صوتی، .ogv برای ویدئو با یا بدون صدا ( شامل تئورا ) و .ogx برای اوجی‌جی مرکب ایجاد نماید. از ۷ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی، نسخه فعلی مرجع پیاده‌سازی بنیاد Xiph.org, لیب‌اوجی‌جی (libogg) نسخه ۱.۲.۲ است. نسخه دیگر، لیب‌اوجی‌جی ۲، در حال گسترش است اما از سال ۲۰۰۸ منتظر نوشتن مجدد می‌باشد. هر دو کتابخانه‌های نرم‌افزار، نرم‌افزار آزاد می‌باشند که تحت اجازه‌نامه بی‌اس‌دی جدید منتشر شده‌است. مرجع اجرایی اوجی‌جی در ۲ سپتامبر ۲۰۰۰ از وربیس جدا شد. از آن‌جایی که این قالب آزاد است و مرجع اجرایی آن تحت اختیار محدودیت‌های وابسته به کپی‌رایت نیست، کٌدِک‌های گوناگون اوجی‌جی در تعدادی زیادی از پخش کننده‌های رسانه‌ای مختلف رایگان و اختصاصی، تجاری و غیرتجاری به‌علاوه پخش‌کننده‌های رسانه‌ای قابل حمل و گیرنده‌های جی‌پی‌اس از کارخانه‌های مختلف استفاده شده‌است.

 

فرمت MPEG-4 و H.264/MPEG-4 Part 10 or AVC چیست؟

MPEG-4 یا گروه کارشناسان تصویر متحرک-۴ یا The Moving Picture Experts Group چهارمین نسل از گروه گروه کارشناسان تصویر متحرک و یک فرمت است. اچ.۲۶۴/امپگ-۴ بخش ۱۰ یا ای‌وی‌سی (کدک ویدئویی پیش‌رفته) یا H.264/MPEG-4 Part 10 or AVC استانداردی برای فشرده‌سازی ویدئو است و در حال حاضر یکی از رایج‌ترین قالب‌های مورد استفاده برای ضبط، فشرده‌سازی و توزیع ویدئوی وضوح بالا به‌شمار می‌رود. آخرین مرحلهٔ اجرایی روی نسخهٔ اولیهٔ این استاندارد در مه ۲۰۰۳ خاتمه یافت. اچ.۲۶۴/امپگ-۴ ای‌وی‌سی از استانداردهای کدک بلوک‌گرای بر پایهٔ جبران‌سازی حرکتی‌ست که به‌وسیلهٔ گروه کارشناسان کدگذاری ویدئو (وی‌سی‌ای‌جی) آی‌تی‌یو-تی به همراه سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ایزو)/کمیتهٔ الکتروتکنیکی بین‌المللی (آی‌ای‌سی) گروه کارشناسان تصویر متحرک (امپگ) توسعه داده شده‌است. اچ.۲۶۴ ماحصل یک کار گروهی با نام تیم ویدئویی مشترک (جی‌وی‌تی) است. استاندارد اچ.۲۶۴ مربوط به آی‌تی‌یو-تی و استاندارد امپگ-۴ ای‌وی‌سی مربوط به ایزو/امپگ (به‌طور رسمی با عنوان ‎۱۴۴۹۶-۱۰‎ ـ امپگ-۴ بخش ۱۰، کدگذاری ویدئویی پیش‌رفته) به‌طور مشترک نگهداری می‌شوند تا محتوای فنی یکسانی داشته باشند. شاید اچ.۲۶۴ بیشتر از همه به‌خاطر قرارگیری در زمرهٔ یکی از کدک‌های دیسک‌های بلوری شناخته می‌شود؛ تمام اجراکننده‌های دیسک‌های بلوری بایستی قادر باشند اچ.۲۶۴ را رمزگشایی (دیکود) کنند. اچ.۲۶۴ هم‌چنین به‌طور گسترده به‌وسیلهٔ منابع پخش‌کنندهٔ اینترنتی (streaming) مانند ویدئوهای وب‌گاه‌های یوتیوب، ویمیو و فروشگاه آی‌تیونز، نرم‌افزارهای اینترنتی مانند ادوبی فلش پلیر و مایکروسافت سیلورلایت و نیز پخش‌کنندگان اچ‌دی‌تی‌وی نوع زمینی، کابلی و ماهواره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

فرمت ویدئویی MP4

MP4 یا ام‌پی۴ یک فرمت چند رسانه‌ای استاندارد و بخشی از MPEG-4 است. MP4 نام اختصاری MPEG-4 Part 14 است. این فرمت معمولاً برای ذخیره‌سازی ویدئوها و موسیقی‌های دیجیتال، داده‌های دیگر مانند زیرنویس و تصاویر ثابت به کار می‌رود. فرمت MP4 یکی از فرمت‌های محبوبی است که تحت استاندارد ISO/IEC 14496-12:2001 شکل گرفته و گروه MPEG نیز در استانداردسازی آن نقش اساسی داشته‌است. به همین علت است که MP4 یکی از فرمت‌های بسیار محبوب در سطح جهانی است و در سایت‌ها و نرم‌افزارهای مختلفی از این فرمت استفاده و پشتیبانی می‌شود. که در سال ۲۰۰۱ مبتنی بر فرمت MOV که مخصوص مولتی‌مدیاپلیر QuickTime، معرفی شده، اولین مدل استاندارد است اما در حال حاضر از MPEG-4 Part 14 که در سال ۲۰۰۳ شکل گرفته، استفاده می‌شود. همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، MP4 فرمتی است که آن اطلاعات مختلفی به صورت فشرده شده قرار می‌گیرد. استاندارد مشخص می‌کند که شیوهٔ ذخیره شدن اطلاعات در این نوع فایل چگونه باشد اما در مورد نحوهٔ اینکد کردن استریم ویدیو یا صدا، در استاندارد MP4، جزئیات خاصی مطرح نمی‌شود. به همین علت است که ممکن است ویدیویی که در یک فایل MP4 موجود است، در تمام نرم‌افزارهای پخش ویدیو باز شود اما ویدیوی دیگری، فقط در نرم‌افزارهای خاص باز شود. معمولاً در فایل MP4 از ویدیوهای بسیار فشرده استفاده می‌شود و حجم فایل‌ها نسبتاً پایین است. به همین دلیل گزینهٔ خوبی برای استفاده در وب‌سایت‌ها و سرویس‌های استریم ویدیو مثل یوتیوب است. توجه کنید که فایل‌های MP4 می‌توانند به عنوان فرمت صوتی هم استفاده شوند اما فایل‌هایی با پسوند M4A یا MP3 صرفاً مخصوص موسیقی و صدا هستند.

 

فرمت تصویری PNG

گرافیک‌های قابل حمل در شبکه یا پینگ (Portable network graphics - PNG) قالبی‌ست پیکسلی (در مقابل برداری) برای تصاویر که تکنیک‌های فشرده‌سازی بی‌اتلاف داده‌ها را به خدمت می‌گیرد.PNG  به‌عنوان جایگزینی بهبود یافته و همگانی برای گیف تولید شد و پراستفاده‌ترین فرمتی است که برای فشرده‌سازی بی‌اتلاف تصاویر در اینترنت استفاده شده‌است.

 

فرمت تصویری JPEG

جِی‌پِگ (JPEG) نام یک استاندارد متداول در رایانه، برای فشرده‌سازیِ با اِتلاف (Lossy) فایل‌های گرافیکی است. منظور از با اتلاف بودن فشرده سازی این است که هنگام فشرده سازی بخشی از اطلاعات تصویر از بین می‌رود (تلف می‌شود)، به طوری که تصویر بازیابی شده، کاملاً با تصویر اولیه یکسان نیست. اگر چه این اختلاف اندک است، و انسان لزوماً متوجه آن نمی‌شود. این نام کوتاه شدهٔ «گروه مشترک متخصصان عکاسی» یا Joint Photographic Experts Group است، که نام گروهی است که این استاندارد را تعریف کردند. استاندارد جی‌پگ مشخص‌کنندهٔ کُدینگ‌هایی (Encoding) است که تعیین می‌کنند یک تصویر چگونه به رشته‌ای از بایت‌ها فشرده‌سازی شود، و چگونه می‌توان آن‌ها را دوباره به حالت تصویری و قالب اولیه بازگرداند. از این روش فشرده سازی معمولاً با عنوان فشرده‌سازیِ با اتلاف (Lossy) نام برده می‌شود. در این روش، برخی از ویژگی‌های تصویر در طی فرایند فشرده سازی از بین رفته و نمی‌توانند بازیابی شوند. قالب جی‌پگ پیشرفته دیگری وجود دارد که در آن تصویر در چند مرحله فشرده می‌شوند.این قالب، مناسب جهت تصاویر بزرگی است که در حال دانلود با سرعت کم نمایش داده می‌شوند و به آن‌ها اجازهٔ پیش‌نمایش مناسب بعد از دریافت تنها بخشی از داده‌های تصویر را می‌دهد. فایل‌های تصویری که در آن‌ها از فشرده‌سازی جی‌پگ استفاده می‌شود معمولاً فایل‌های JPEG نامیده می‌شوند. اکثر برنامه‌های نرم‌افزاری ویرایش تصاویر که با یک فایل جی‌پگ نوشته می‌شوند در واقع به ایجاد یک فایل در قالب JFIF می‌پردازند. قالب JPEG/JFIF پرکاربردترین قالب جهت ذخیره و انتقال تصاویر بر روی وب هستند.به این دلیل قالب JPEG/JFIF بهتر از قالب گیف می‌باشد. همچنین قالب JPEG/JFIF نسبت به قالب پی‌ان‌جی که برای تولید فایلهای تصویری بزرگتر مورد استفاده قرار می‌گیرد ارجح می‌باشد.

دو اصل مهم JPEG :

1- اطلاعات مفید تصویر در یک محدوده کوچک خیلی ملایم تغییر می‌کند، یعنی غیرعادی است اگر در یک محدوده کوچک تفاوت رنگی فاحش وجود داشته باشد

2-قدرت تفکیک دید انسان در تصاویر خاکستری بیشتر است یعنی چشم به روشنایی و تیرگی حساس‌تر است تا به رنگ. هنگامی که تصویر تنها برای نمایش بکار می‌رود، از بین رفتن داده‌ها در اثر فشرده‌سازی جی‌پگ قابل چشم‌پوشی است اما زمانی که تصویر متعاقباً برای پردازش استفاده شود، آرتیفکت‌های تصویر ممکن است در اثر فشرده‌سازی جی‌پگ تا حد غیرقابل قبولی افزایش یابد. یک نمونه از چنین تأثیراتی در تصاویر زیر مشاهده می‌شود.

 

فرمت تصویری JPEG 2000

JPEG 2000 (JP2 یک استاندارد و رمزگذاری فشرده‌سازی تصویر است که در سال ۲۰۰۰ توسط گروه مشترک کارشناسان گرافیک برپایهٔ نسخهٔ تبدیل کسینوسی گسسته-محور استاندارد JPEG (ایجاد شده در ۱۹۹۲) ارائه شده بود ایجاد شد. این استاندارد قابلیت کاهش حجم فایل تصویر را بدون کاهش کیفیت آن داراست. اکثر مرورگرهای وب به جز سافاری از این پسوند حمایت نمی‌کنند و در بعضی از مرورگرها مانند فایرفاکس به وسیله افزونه امکان بازکردن این پسوند وجود دارد.

حفره امنیتی : برپایه بعضی گزارش‌ها هکرها می‌توانند با دستکاری تصویرهای ایجاد شده توسط jepg2000 به سیستم کاربران نفوذ کنند.

 

فرمت تصویری گیف | GIF

گیف | GIF پسوند سه حرفی و مشخص‌کنندهٔ بافت پرونده‌های گرافیکی ثابت یا متحرک است. این نام کوتاه شده Graphics Interchange Format (قالب مبادلهٔ گرافیک) است. این قالب گرافیکی توسط شرکت کامپیوسرو (Compuserve) معرفی شد و امروزه به‌طور گسترده برای تصاویر منتشر شده در وب به کار می‌رود این فرمت تصویری در سال ۱۹۸۷ توسط استیو ویل‌هایت (Steve Wilhite) ابداع شد و کلمه گیف (GIF) آنقدر پر استفاده شد که در سال ۲۰۱۲ به عنوان کلمه سال انتخاب شد. دیکشنری آکسفورد (فرهنگ انگلیسی آکسفورد) دو تلفظ جیف و گیف را برای این فرمت صحیح دانسته، در حالی که این اشتباه است و تلفظ درست این فرمت «گیف» است، زیرا استیو ویل‌هایت (Steve Wilhite) سازنده این فرمت محبوب می‌گوید که صدای «جِی» (G) ابتدای این فرمت در واقع صدای «جِی» نرم (از کلمهٔ soft G) است و بنابراین نباید آن را جیف تلفظ کرد. استیو ویل‌هایت (Steve Wilhite) در سال ۲۰۱۳ یک جایزه افتخاری از طرف (جایزه ویبی) دریافت نموده‌است. قطعاً کاربردهای گیف‌ها بسیار گسترده‌تر از آن هستند که بتوان در اینجا حق مطلب را ادا کرد، لذا در ادامه صرفاً به چند کاربرد مطرح آن‌ها بسنده می‌شود: از گیف‌ها می‌توان برای هنرهای خطی ظریف (همانند نمادها) که تعداد رنگ محدودی نیاز دارند به نحو احسن بهره برد. در این صورت از فشرده‌سازی بدون اتلاف این فرمت که در سطوح صاف و تک‌رنگ با مرزهای مشخص به خوبی پاسخ می‌دهد بهره خواهیم برد.

از گیف‌ها می‌توان برای ذخیره‌سازی داده‌های اسپرایت (یک بیتمپ دوبعدی جاسازی شده در صحنه‌ای بزرگتر) با تنوع رنگ پایین در بازی‌ها بهره برد. تبیین دقیق عملکرد محصولات (مخصوصاً محصولات مکانیکی و متحرک) و انتقال مفهوم کار آن‌ها به بهترین نحو ممکن. به نمایش درآوردن تجربهٔ کاربری ((User Experience (UX) محصولات متنوع، مخصوصاً در حوزه فناوری اطلاعات. از گیف‌ها می‌توان برای پویانمایی‌های کوتاه و کلیپ‌های کوتاه ویدئویی با رزولوشن پایین بهره برد. از کاربردهای فراگیر گیف‌ها، ایجاد یک حالت طنز و شوخی با تصاویر است. گیف‌ها این امکان را به ما می‌دهند که بیش از یک منبع ویدئویی را ویرایش، مرتب و حتی ترکیب کنیم تا حالاتی متفاوت با قصد اولیهٔ سازندهٔ آثار را به‌وجودآورده یا یک نکتهٔ ظریف را بزرگ‌نمایی کنیم، که همگی می‌توانند موجب ایجاد حالتی طنزآمیز در محصول نهایی ساخت گیف شوند.

 

 DjVu یا دژوو

DjVu یا دژوو که به صورت دِژاوو یا دِیْژاوو تلفظ می‌شود (‎/ˌdeɪʒɑːˈvuː/‎ DAY-zhah-VOO) ، یک قالب پرونده رایانه‌ای است که اکثراً برای ذخیره‌سازی تصاویر اسکن (پویش) شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد اصلی آن برای فایل‌هایی است که دارای نوشته و ترسیم‌های خطی می‌باشند. این روش ار تکنولوژی‌هایی مثل جداسازی لایه‌های نوشته و تصویر، بارگذاری تدریجی و ... استفاده می‌کند.

فشرده‌سازی : دژوو یک تصویر یکتا را به تعداد زیادی تصویر تقسیم می‌کند و سپس هر یک از آن‌ها را جداگانه فشرده می‌نماید. برای ایجاد یک پروندهٔ دژوو تصویر اصلی ابتدا به سه تصویر جداگانه تقسیم می‌شود: تصویر پس‌زمینه، تصویر رویی و تصویر ماسک. تصاویر رویی و پس‌زمینه معمولاً تصاویر رنگی با وضوح پایین هستند (مثلاً ۱۰۰ دی‌پی‌آی)، ماسک یک تصویر دولایه‌ای با وضوح بالاست (مثلاً ۳۰۰ دی‌پی‌آی) و معمولاً متن در این لایه ذخیره می‌شود. تصاویر پس‌زمینه و رویی به وسیلهٔ الگوریتم فشرده‌سازی بر پایهٔ ویولت به نام IW۴۴ فشرده خواهند شد. تصویر ماسک به وسیلهٔ روشی به نام JB۲ (مشابه روش JBIG2) فشرده می‌گردد که در آن اشکالی که تقریباً مشابه باشند شناسایی شده (مثلاً یک نویسهٔ بخصوص از یک فونت خاص) و آن‌ها را فشرده می‌کند و سپس مکان‌هایی را که باید آن تصویر روی صفحه ظاهر شود ذخیره می‌نماید. در نتیجه به جای فشرده کردن چندبارهٔ حرف «ی» در یک فونت مشخص، این حرف تنها یک بار فشرده شده و سپس مکان‌هایی که باید روی صفحه نمایش داده شود ثبت می‌گردد. در صورت تمایل می‌توان این اشکال را به کدهای اسکی نگاشت نمود (یا به صورت دستی ویا به وسیلهٔ یک نرم‌افزار تشخیص متن) و آن‌ها را در پروندهٔ دژوو ذخیره کرد. اگر چنین نگاشتی وجود داشته باشد، امکان انتخاب و رونوشت‌برداری از متن نیز وجود خواهد داشت.

 

فرمت وب پی | WebP

وب پی یا وپی یا WebP فرمت تصویری جدیدی است که با هدف کاهش حجم عکس‌ها، بدون کاهش محسوس کیفیت آن‌ها و در نتیجه افزایش سرعت بارگذاری صفحات اینترنت، توسط شرکت گوگل ارائه شده‌است. گوگل این فرمت جدید تصویری را که گفته شده‌است حجم تصاویر را تا ۴۵ درصد، بدون افت محسوس کیفیت کاهش می‌دهد، جایگزین مناسبی برای فرمت‌های قدیمی JPEG و PNG می‌داند. فرمت وب‌پی از هر دو تکنیک فشرده‌سازی بی اتلاف و فشرده‌سازی با اتلاف برای کاهش حجم داده استفاده می‌کند. طبق مقاله ی وبزون در رابطه با بهترین فرمت عکس برای طراحی و تاریخچه و مزایای تصاویر وبپی “WebP” این فرمت در سال 2012 توسط گوگل با هدف جایگزینی برای فایل های عکس PNG و JPEG عرضه شد. در ساختار تصاویر با فرمت WebP به دلیل استفاده از ساختار کد برای ذخیره سازی اطلاعات، حجم این عکس ها با کاهش روبرو شده است. با این حال پس از گذشت سال های زیادی از انتشار این فرمت، با عدم استقبال کاربران اینترنتی مواجه شده است. معمولا سرویس های مهمی که از این فرمت برای نمایش عکس های سایت و برنامه هایشان استفاده میکنند، زیر مجموعه های شرکت گوگل هستند. شرکت های مهم گرافیکی مانند ادوب و شرکت های الکترونیکی – کامپیوتری مانند اپل بعد از سال ها پشتیبانی از این فرمت را به آرامی شروع کرده اند. بیشتر کاربران طراح وب و گرافیک به فرمت WebP روی خوش نشان نمی دهند. همچنین تمایل به تبدیل فرمت WebP به JPEG و PNG بیشتر از حالت برعکس این مورد می باشد.
ویژگی های تصاویر WebP :

عکس های WebP به صورت برداری – بیت مپی هستند - اساس کار فایل های WebP تزریق کدهای ساختاریافته به فایل های HTML است - عدم افت کیفیت در هر ابعادی (به دلیل ماهیت برداری بودن)

در ادامه به برخی از نکات کلیدی در رابطه با پسوند تصویری WebP اشاره کرده ایم :

فایل های عکس WebP را نمیتوانید در داخل فایل های عکس Gif استفاده کنید.
به دلیل استفاده از ساختار کد های ساختار یافته برای کدینگ تصاویر WebP امکان افزودن فایل های مخرب به داخل این تصویر ها وجود دارد. به همین جهت از دانلود عکس های WebP از منابع غیر معتبر خوداری کنید.
به دلیل عدم استقبال برنامه های ویرایشگر عکس و مرورگر های محبوب استفاده از تصویر های WebP برای سایت ها پیشنهاد نمی شود.
در حال حاضر پسوند WebP به صورت رسمی توسط سیستم های مدیریت محتوا مانند وردپرس پشتیبانی نمی شود. پسوند WebP از نسخه 5.8 به بعد در هسته اصلی وردپرس پشتیبانی می شود.

کاربرد آن در تکنولوژی : وب پی الگوریتم فشرده سازی با اتلافی است که بر پایه کد برنامه‌نویسی قاب داخلی فرمت تصویری VP8 و فرمت فایل تبادل منابع (RIFF) به عنوان یک فرمت ظرف نوشته شده‌است. به این ترتیب، آن یک طرح تحول پایه بلوکی با ۸ بیت عمق رنگ و یک مدل روشنایی-رنگ با شبه مدل رنگ با نسبت ۱ به ۲ است(YCvCr 4: 2: 0) . در میان مرورگرهای وب، گوگل کروم و اپرا به صورت بومی WebP را پشتیبانی می‌کنند. پیام‌رسان تلگرام از WebP برای استیکرهای خود استفاده می‌کند و ادعا دارد که ۵ برابر سریعتر نسبت به فرمت‌های دیگر (مانند PNG) که معمولاً در برنامه‌های پیام رسانی استفاده می‌شود قابل نمایش است.
تأثیر وب‌پی بر سئو تکنیکال وب‌سایت : این فرمت به دلیل کاهش قابل توجه حجم تصاویر باعث بهبود سرعت بارگذاری سایت‌ها می‌شود، این افزایش سرعت به‌صورت غیر مستقیم و از دیدگاه سئو تکنیکال تأثیر مثبتی بر ارتقاء رتبه سایت در موتورهای جستجو دارد. در صورت استفاده از وردپرس در طراحی سایت، با نصب افزونه رایگان WebP Express می‌توان از مزایای فرمت وب‌پی در وب‌سایت بهره‌مند شد. وردپرس از نسخهٔ ۵٫۸ از فرمت Webp (وب‌پی) پشتیبانی می‌کند.

فرمتBMP
این پسوند هر پیکسل را به 3 بایت قرمز و سبز و آبی تبدیل می‌کند و دقیقاً همین طور ذخیره ‌می‌کند. برای مشخص کردن رنگ یک پیکسل، روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. آنچه که متداول‌تر است مدل رنگی آر جی بی(RGB) است، که ۳ کانال مختلف برای ۳ رنگ قرمز، سبز و آبی در نظر می‌گیرند. اما در پردازش تصویر از فضاهای رنگی دیگر استفادهٔ بیشتری می‌شود. برای مثال فضای رنگ HSV. در صورتی که از ۳ کانال قرمز و سبز و آبی استفاده شود و برای هر کانال ۸ بیت در نظر گرفته شود، هر کانال دارای ۲۵۶ حالت خواهد بود. در نتیجه هر پیکسل می‌تواند ۱۶۷۷۷۲۱۶ (۲۵۶ به توان ۳) رنگ مختلف را نشان دهد. تفکیک‌پذیری تصویر به تعداد پیکسل‌ها در طول و عرض تصویر بستگی دارد.در یک تصویر ۴ بیتی، حداکثر دامنه روشنایی برابر با ۱۶ (۲ به توان ۴) می‌باشد یعنی دامنه آن از ۰ تا ۱۵ می‌باشد. این تصویر در مقایسه با یک تصویر با نرخ بیت بالاتر، کیفیت پایین‌تری را به نمایش می‌گذارد. تصویر ۸ بیتی، حداکثر دامنه روشنایی ۲۵۶ را دارد، یعنی تغییرات هر پیکسل آن بین ۰ تا ۲۵۵ است؛ بنابراین رزولوشن رادیو متریک بهتری دارد. 

فرمت 3GP

3GP یکی از قالب پرونده‌ها در رایانه و چند رسانه‌ای که به صورت تصویری و مخصوص گوشی تلفن همراه می‌باشد. سه‌جی‌پی یک نسخهٔ ساده شدهٔ MP4 می‌باشد و به دلیل حجم کم مخصوص تبادل بین گوشی‌های همراه است. این نام کوتاه شدهٔ Third Generation Partnership Project است.

 

فرمت وب‌ام | WebM

وب‌ام یا WebM یک قالب چندرسانه‌ای است که برای ارائه یک فرمت ویدئویی آزاد و با کیفیت بالا برای استفاده در اچ‌تی‌ام‌ال ۵ ارائه شده‌است. این پروژه توسط شرکت گوگل حمایت می‌شود. وب‌ام زیر مجموعه‌ای از فرمت چند رسانه‌ای Matroska است. یک فایل WebM از ویدئوی با فرمت VP8 و جریان صوتی با فرمت Vorbis پشتیبانی می‌کند. بر اساس مشخصات Matroska است. پروژه آزاد نرم‌افزار مرتبط با WebM تحت مجوز BSD، ارائه شده‌است، با وجود این، برخی در صنعت چون به وسیلهٔ گوگل حمایت می‌شود، برای حق ثبت اختراع درخواست پرداخت غرامت کرده‌اند. فایل‌های VOB مربوط به دی‌وی‌دی هستند. در این فایل‌ها فیلم، صدا و زیرنویس‌ها به حالت مالتی‌پلکس (Multiplex) قرار گرفته‌اند و می‌توان هنگام پخش دی‌وی‌دی به سادگی آنها را از هم تفکیک کرد.

 

قالب چندرسانه‌ای متروسکا یا Matroska Multimedia Container

قالب چندرسانه‌ای متروسکا یا Matroska Multimedia Container یک قالب پرونده استاندارد باز است که می‌تواند تعداد نامحدودی ویدئو، صوت، تصویر یا زیرنویس را در خود نگه‌داری کند. این قالب به عنوان یک قالب جهانی برای ذخیره‌سازی محتوای چندرسانه‌ای در نظر گرفته‌شده‌است. پسوندهای متروسکا برای پرونده‌های ویدئویی ام‌کی‌وی (MKV.)، برای پرونده‌های صوتی ام‌کی‌ای (MKA.) و برای پرونده‌های زیرنویس ام‌کی‌اس (MKS.) می‌باشد. متروسکا در مفهوم شبیه دیگر قالب‌های محتوا مانند AVI، MP4 و ASF است ولی به صورت کاملاً "باز" در مشخصات. انواع فایل‌های متروسکا شامل MKV برای ویدئو (همراه با صوت و زیر نویس)، MKA برای صوت، MKS برای زیرنویس و MK3D برای ویدئوهای سه بعدی (ویدئوها با تکنیک برجسته نگاری یا Stereoscopy) هستند. در توسعه متروسکا از قالب EBML -Extensible Binary Meta Language یا "ابر زبان باینری قابل تعمیم" به جای قالب باینری استفاده شده‌است. برخی از اهداف تیم توسعه دهندهٔ این قالب محتوا عبارتند از :

توسعه یک قالب محتوای نوین، انعطاف‌پذیر، قابل توسعه و چند سکویی.
پشتیبانی قوی از "جریان"ها یا استریمینگ.
توسعه ابزارهای برای ایجاد و ویرایش فایل‌های متروسکا.
توسعه کتابخانه‌هایی که توسط توسعه دهندگان نرم‌افزارها برای پشتیبانی از فرمت متروسکا، قابل استفاده باشد.
تلاش برای پشتیبانی ذاتی از متروسکا در سیستم عامل‌ها و سخت افزارهای مختلف.

بسیاری از برنامه‌های چند رسانه‌ای رایج این قالب را پشتیبانی می‌کنند که معروف‌ترین آن‌ها شامل وی ال سی، ام پی وی، کی‌ام پلیر می‌باشند. همچنین بسیاری از برنامه‌های تبدیل و ویرایش فایل‌های چند رسانه‌ای قابلیت پشتیبانی از متروسکا را دارند. در بخش سخت افزار نیز بسیاری از تولید کنندگان بزرگ مانند سامسونگ، ال جی، ایسوس به پشتیبانی از این فرمت در برخی از محصولات خود روی آورده‌اند. متروسکا یک قالب باز است بدین معنی که مشخصات و استانداردهای تخصصی خود را در اختیار عموم قرار داده‌است و بدین ترتیب راه برای توسعه آن برای همه علاقه‌مندان باز است.

 

اف‌اف‌امپگ ffmpeg چیست ؟

اف‌اف‌امپگ ffmpeg یک نرم‌افزار آزاد است که کتابخانه‌ها و برنامه‌هایی را برای برخورد با داده‌های چندرسانه‌ای فراهم می‌کند.

 

فرمت سورنسون Sorenson  یا FLV

سورنسون یا Sorenson یکی از فرمت‌های تصویری می‌باشد. سورنسون با عنوان Sorenson H.263 و گاهی به اشتباه با عنوان FLV نیز شناخته می‌شود. هر دو کد توسط شرکت سورنسون ساخته شده‌است. این فرمت در اپل کوئیک تایم، سورنسون اسپارک، و ادوبی فلش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 کدک DivX

DivX نام کدکی برای فشرده سازی و پخش فایل‌های ویدئویی بر اساس بخش ۲ استاندارد MPEG-۴ است.شرکت DivX, Inc. به عنوان مُبدع و توزیع‌کننده این تکنولوژی اغلب از آن به عنوان ام‌پی‌تری برای ویدئو یاد می‌کند، که با توجه به حجم بسیار کم آن، کیفیت بسیار خوبی را ارائه می‌کند. رقیب این کدک، کدک مبدأ باز اکس‌وید است که توسعه آن با همان هسته رمزگذاری آغاز شد.

 

فرمت اس دبلیو اف | SWF

اس دبلیو اف یا SWF نام یک قالب پرونده چندرسانه‌ای نرم‌افزار ادوبی فلش شرکت ماکرومدیا بود که اکنون در اختیار شرکت ادوبی قرار دارد.

 

فرمت SVG

نگاره‌سازی برداری مقیاس‌پذیر یا Scalable Vector Graphics یا اس‌وی‌جی | SVG یک قالب تصویر برداری مبتنی بر XML برای گرافیک دوبعدی است که توانایی تعامل و پویانمایی را نیز دارد. مشخصات SVG یک استاندارد باز است که توسط ائتلاف وب جهان‌گستر (W3C) از سال ۱۹۹۹ تولید شده‌است. تصاویر SVG در قالب گرافیک برداری تعریف می‌شوند و در فایل‌های متنی XML ذخیره می‌شوند. از این رو تصاویر SVG را بدون تأثیر روی کیفیتش می‌توان مقیاس‌دهی اندازه‌ای نمود، همچنین فایل‌های SVG قابلیت جستجو، نمایه‌سازی، اسکریپت‌دهی و فشرده‌سازی را دارند. فایل‌های متنی XML را می‌توان توسط ویرایشگر متنی یا ویرایشگر گرافیک برداری ایجاد و ویرایش نمود، همچنین بیشتر مرورگرهای وب رایج کنونی آن‌ها را پردازه (رندر) می‌دهند.

SVG در اسکریپت‌دهی و پویانمایی : نقاشی SVG می‌تواند پویا و تعاملی باشد. اصلاحات مبتنی بر زمان برای عناصر را می‌توان به زبان SMIL توصیف کرد، روش دیگر توصیف، برنامه‌نویسی در یک زبان اسکریپتی (مثل جاوااسکریپت) است. ائتلاف W3C صراحتاً زبان SMIL را به عنوان استاندارد پویانمایی در SVG پیشنهاد کرده‌است. یک مجموعه غنی از رسیدگی به رویداد مثل "onmouseover" و "onclick" را می‌توان به هر شیء گرافیکی SVG انتساب داد تا به آن‌ها وقعه و عمل اعمال کنیم.

کاربرد SVG در فشرده‌سازی : تصاویر SVG، که نوعی XML هستند، شامل تعداد زیادی قطعه متن تکراری هستند، از این رو برای الگوریتم‌های فشرده‌سازی داده بدون‌اتلاف بسیار مناسب اند. وقتیکه یک تصویر SVG توسط الگوریتم gzip فشرده شود، به آن یک تصویر SVGZ گفته می‌شود که از پسوند نام فایل متناظر .svgz استفاده می‌کند. نمایشگرهای سازگار با SVG 1.1 تصاویر فشرده‌سازی شده را نمایش می‌دهند. یک فایل SVGZ معمولاً ۲۰ تا ۵۰ درصد حجم کمتری از اندازه اصلی دارد.[۱۰] ائتلاف W3C چندین فایل SVGZ را برای آزمایش سازگاری ارائه کرده‌است.

 

فرمت های PDF و  و PDF/A و  و PDF.js و PDFX

قالب سند قابل حمل یا Portable Document Format به اختصار " پی‌دی‌اف" ، نوعی قالب پرونده است که توسط شرکت ادوبی در دههٔ ۱۹۹۰ ساخته شده‌است و هدف آن «نمایش» سندها (که شامل قالب‌دهی متن، و تصویر اند) به شیوه‌ای است که «مستقل» از نرم‌افزار کاربردی، سخت‌افزار و سیستم‌عامل باشد. پی‌دی‌اف یک قالب پرونده رایانه که مشخص‌کنندهٔ بافت پرونده‌های کتاب الکترونیکی است به عنوان راه‌حلی برای نمایش پرونده‌های متنی در یک طرح‌بندی خاص مشابه متون چاپ‌شده به کار می‌روند. خالق این فرمت شرکت ادوبی می‌باشد. از نرم‌افزارهای اولیهٔ خواندن پی‌دی‌اف می‌توان به ادوبی آکروبات اشاره کرد. همچنین نسخهٔ حرفه‌ای این برنامه تحت عنوان Adobe Acrobat Pro DC در بازار موجود است و با آن می‌توان پی‌دی‌اف‌ها را به صورت حرفه‌ای نیز ویرایش کرد. معمولاً از نسخه های پی‌دی‌اف برای انتقال فایل بدون انکه تغییری در فایل ایجاد شود استفاده می‌شود. و چنانچه از نرم افزارهای مخصوص خوانش فایل های پی دی اف استفاده نمایید (خواه در گوشی موبایل ، کامپیوتر ، تبلت و ...) تجربه بهتری را هم درک خواهید نمود.

PDFX
برای ورژن‌های مختلف از نرم‌افزار مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرمت PDFX فرمت مطلوب چاپخانه‌ها است، چراکه ضمن کاهش حجم بالای فایل طراحی در کیفیت آن تاثیری نگذاشته و امکان چاپ با کیفیت بالا را فراهم می‌کند.

پی‌دی‌اف/ای یا PDF/A نام رایج برای دسته‌ای از پرونده‌های پی‌دی‌اف منطبق با استاندارد ایزو است که مطابق آن تضمین می‌شود کلیهٔ متعلقات لازم برای پردازش و نمایش صحیح پرونده (مانند قلم‌های به کار رفته) در درون آن ذخیره شوند. این دسته از پرونده‌های پی‌دی‌اف برای بایگانی‌های طولانی‌مدت مناسب هستند. تبدیل این پرونده‌ها به قالب‌های رایج دیگر مانند مایکروسافت ورد و اچ‌تی‌ام‌ال ساده است.

PDF.js یک کتابخانهٔ جاوا اسکریپت برای رندر کردن فایل PDF با استفاده از HTML5 Canvas به منظور امنیت بیشتر و سازگار با استانداردهای وب به وسیلهٔ مرورگر وب است. این پروژه توسط بنیاد موزیلا پس از ایجاد آن توسط آندرس گال (در ابتدا به عنوان یک پروژهٔ آزمایشی) در سال ۲۰۱۱ رهبری می‌شود.

PDF.js می‌تواند به عنوان بخشی از یک وب‌سایت یا یک مرورگر کار کند.در اصل به عنوان یک افزونه فایرفاکس ایجاد شده‌است، که از سال ۲۰۱۲ (نسخهٔ ۱۵) تا کنون به موزیلا فایرفاکس افزوده شده‌است. از سال ۲۰۱۳ (نسخه ۱۹) به عنوان پیش‌فرض در فایرفاکس قرار گرفته‌است. و افزونهٔ آن حذف شده‌است. کاربران SeaMonkey لازم است که نسخه توسعه‌دهندگان این افزونه را نصب کنند. این کتابخانه همچنین بخشی از اونکلاود است و به عنوان افزونه در کروم/کروم (مرورگر وب) وجود دارد

 

فرمت FITS

فیتز(FITS) (مخفف Flexible Image Transport System یا سیستم قابل تنظیم انتقال تصویر) یک فرمت فایل‌های دیجیتالی است که برای ذخیره، انتقال و کنترل تصاویر علمی یا تصاویر دیگر استفاده می‌شود. در بیشتر پژوهش‌های نجومی از این فرمت استفاده می‌شود. بر خلاف بقیهٔ فرمت‌های تصویری، فیتز به صورت اختصاصی برای داده‌های علمی تهیه شده و به همین خاطر دارای قسمت‌هایی برای توضیحات نورشناسی و اصلاح اطلاعات است. فرمت فیتز ابتدا در سال ۱۹۸۱ به صورت استاندارد شده درآمد و از آن موقع تغییرات زیادی در آن به وجود آمده و پیشرفت زیادی کرده‌است. جدیدترین نسخهٔ آن (۳٫۰) در سال ۲۰۰۸ به بازار آمده‌است. فیتز با هدف ذخیرهٔ طولانی مدت طراحی شده بود. در پیشرفت‌ها و تغییراتی که در فرمت فیتز صورت می‌گیرد نباید از اطلاعات غلظ نسخه‌های قدیمی استفاده شود. نکتهٔ دیگر دربارهٔ فرمت فیتز این است که اطلاعات زیاد آن به صورت فایلی قابل خواندن برای انسان (اسکی (استاندارد)) ذخیره می‌شود. هر فایل فیتز شامل ۱ یا بیشتر تیتر است که هرکدام دارای کارت تصویر ASCII است که حامل جفت‌های کلمه کلیدی/ارزش است که بین بلوک‌های داده مختلف پخش شده. جفت‌های کلمه کلیدی/value تأمین‌کننده اطلاعاتی مانند اندازه، مبدأ، مختصات، اطلاعات به فرمت باینری (دوتایی)، تاریخچه اطلاعات و هر چیز دیگری که بخواهد تولید کنند، هستند. از فرمت فیتز می‌توان برای ذخیره فایل‌های غیر تصویری مانند جدول‌ها، مکعب‌های اطلاعاتی یا لیست‌های فوتونی یا طیفی استفاده کرد. فایل‌های فیتز می‌توانند قسمت‌های مختلفی داشته باشند؛ برای مثال یک فایل فیتز می‌تواند هم‌زمان اطلاعاتی دربارهٔ مادون قرمز و اشعهٔ ایکس داشته باشد.استفاده از فیتز در زبان‌های برنامه‌نویسی متفاوتی که در کارهای علمی به کار می‌روند مقدور است؛ مانند:C, فورترن، PDL, Perl, java, پایتون، R, S-Lang, IDL .