نقاشی دیجیتالی یا دیجیتال پینتینگ Digital Painting ، ایجاد و انجام نقاشی بعنوان یک اثر هنری به صورت دیجیتالی و یکی از روشهای ساخت هنر دیجیتالی با کامپیوتر است. تکنولوژی دیجیتالی نقاشی کردن و استفاده از تبلت های لمسی به شدت جهش بزرگی در هنر نقاشی و تصویر سازی محسوب می شود ولیکن نقاشی با رنگ و بوم و کاغذ هم همیشه سرجای خودش باقی هست و بسیار هم ارزشمند و فاخر هست و در واقع این انتخاب و سلیقه خود شخص هست که دیجیتالی کار کند یا با رنگ و بوم فیزیکی و طبیعی.بهرحال هر 2 صورت یک هدف را دارا می باشند آن هم ساخت آثار هنری ارزشمند و جذاب هست. اما بهرحال تکنولوژی دیجیتال سرعت بیشتر و بهینه تر به لحاظ وقت وانرژی و امکان تصحیح بی نهایت بدون کثیف شدگی اثر و نیز دسترسی در لحظه به بی نهایت براش و قلم و پترن و هزاران پوئن مثبت دیگر هم دارد که خود من به شخصه بسیار بسیار نقاشی دیجیتال و تبلت گرافیکی رو می پسندم و تحسین میکنم. شما میتونید اثر خلق شده دیجیتالی خودتون رو پرینت بگیرید و قاب کنید و به دیوار بزنید یا در گوشی یا کامپیوتر و اینترنت قرار بدید و آپلود کنید. در این مطلب هر آنچه به مبحث نقاشی دیجیتال و استفاده از تبلت های لمسی و اطلاعات فنی گرافیکی و معرفی نرم افزارهای آن و اصطلاحات فنی که در این حوزه نیاز هست رو واستون آماده کردم...باشد که لذت ببرید :)
در واقع نقاشی دیجیتالی به عنوان روشی برای ایجاد یک شی هنری ست ، این تکنیک توانسته روشهای نقاشیهای قدیمی معمولی مثل رنگ روغنی، اکرلیک، جوهری و... را با هم ادغام کند، که بر روی بسترهای نقاشی قدیمی مختلفی مثل پارچه بوم، کاغذ یا پلی استر به وسیله ماشین آلات چاپ که وابسته به نرمافزارهای کامپیوتری است چاپ میشوند. این تکنیک به برنامههای گرافیکی اشاره دارد که از یک بوم مجازی و جعبه ابزار نقاشی مجازی، رنگها و دیگر ابزار استفاده میکند که این جعبه ابزار شامل مواردی است که به غیر از دنیای مجازی در جای دیگری یافت نمیشود، که باعث میشود آثار دیجیتالی خلق شده، نگاه و حس کاملاً متفاوتی از آثار ساخته شده قدیمی به بیننده دست دهد. نرمافزارهایی ساخته شدهاند که برای تولید گرافیکهای برداری و غیر برداری سودمنداند. گونه ای دیگر که مختص نقاشی کردن هستند از جمله میتوان «کورل پینتر» را نام برد که یک «استودیو نقاشی» را در اختیار هنرمند قرار میدهد تا بتواند تمام خلاقیت هنری اش را برای آفرینش بکار بندد. «کورل پینتر» چندین سال پیش توسط کمپانی «کورل» برای نقاشی کردن عرضه شد و نه هیچ کار دیگری. چُنین نرمافزارهایی، ماهیت ویژهٔ هنر دارند و در ساخت آنها همهٔ معیارهای علمی و آکادمیک «هنر نقاشی» لحاظ شدهاست.
ویژگیهای بصری
ویژگیهای بصری خاصی که نقاشیهای دیجیتالی دارند به نرمافزارهای استفاده شده آنها بازمیگردد که شامل مواردی همچون شفافیت، تقارن، تکرار، بافت تصویر، برجسته کردن و اشکال مختلف مانند دایرهها و مربعها و غیره است. یکی از مواردی که به واسطه نرمافزارها به تواناییهای هنرمند میافزاید قابلیت بازگشت به مراحل قبلی طراحی خود است که بدون ایجاد ردی از گذشته میتوانند تصویر خود را ایجاد کنند. این امر راه را برای ایجاد تصاویر بصری بسیار آسانتر از روشهای فیزیکی قبلی میکند.انتخاب برنامه برای نقاشی دیجیتالی بستگی به خصوصیات طرحی دارد که مد نظر هنرمند است و همچنین نوع خروجی که برنامه ارائه میکند، و از همین رو طراحان به محیطهای مختلفی برای ایجاد آثار خود دسترسی دارند که با ویژگیهای جدیدی مجهز شدهاند.
جایگاه نقاشی در هنر دیجیتال
نقاشی دیجیتالی دست کم از پنج جهت در هنر دیجیتالی شناخته شدهاست : هنر تولید شده به وسیله کامپیوتر: که مستقیماً از هوش مصنوعی کامپیوتر و برنامهنویسی آن منشأ گرفتهاست، و تصویر ایجاد شده نتیجه یک رشته از صفرها و یک هاست، مثل نوتهای موسیقی که خودشان به خودی خود موسیقی به حساب نمیآیند اما نمادهایی هستند که مشخص میکنند موسیقی چگونه نواخته شود.
* عکس های هنری دیجیتالی : از یک عکس آغاز میشود که با دستکاری و تغییر شکل و البته به کمک ابزار دیجیتالی به یک تصویر جدید تغییر میابد.
* انیمیشن های دیجیتالی: یک سری از نقاشیها و ترسیم هاست که لزوماً در یک کامپیوتر ساخته نشدهاند ولی به کمک یک برنامه کامپیوتری دستکاری و ویرایش شدهاند.
* ویدئوهای دیجیتالی: یک سری از عکسها یا ویدئوها است که به همین روش دیجیتالی دستکاری شده و حرکت داده شدهاند.
* نقاشی دیجیتالی سنتی: یک تصویر ساخته شده به همان روش قدیمی که از قلم مو برای نقاشی استفاده میشد، اما اینبار با بوم نقاشی و ابزارهای دیجیتالی.
تکنیک دیجیتالی
در نقاشی دیجیتالی، هنرمند با استفاده از تکنیکهای نقاشی به خلق آثار هنری خود به صورت مستقیم روی کامپیوتر میپردازد. تمامی برنامههای استفاده شده برای نقاشی دیجیتالی سعی کردهاند که از ابزارهای فیزیکی این هنر برای خلق افکتهای نقاشی استفاده کنند، خصوصاً قلم موهای نقاشی که در بسیاری از برنامهها به صورت دیجیتالی به سبکهای مختلف قدیمی مثل رنگ روغن، آب رنگ، آکریلیک، پاستل ویا حتی ابزار رنگ پاش مورد استفاده قرار میگیرند و همچنین هنرمندان میتوانند قلم موی خود را از ترکیب بافت تصویری و اشکال مختلف ایجاد نمایند، این توانایی برتریهای آشکار نقاشی دیجیتالی نسبت به سنتی را نمایان میسازد. نقاشی دیجیتالی در عرصه هنر بسیار رشد کردهاست، از این هنر بیشتر در طراحی مفهومی فیلمهای سینمایی و تلویزیونی و بازیهای ویدئویی استفاده میشود.
حجاری و حکاکی ، مدلسازی و تکسچرینگ با استفاده از تبلت های گرافیکی
یکی دیگه از جنبه های نقاشی دیجیتال و کار با ابزارهای تبلت و قلم نوری مباحث مدلسازی و ساخت تکسچر هستند ، البته که به معنی نقاشی دیجیتال نیستند اما کارکرد و ابزار مشترکی دارند و جزء هنر دیجیتال هستند. هنرمندان زیادی در حوزه مدلینگ و انیمیشن سازی و گیم به استفاده از برنامه های مطرحی همچون زی براش ZBrush و مادباکس Mudbox و ماری Mari و سابستنس پینتر Substance Painter و ... حتی TopoGun و 3DCoat و Modo برای ساخت مدل و تکسچر می پردازند. ساخت مدل های های پولی با جزئیات بسیار بالا و همچنین مپ ها و تکسچرهای با رزولیشن بسیار بالا جزء فرآیندهایی هست که در این بخش انجام میشه.
اصولا فرآیند 3D Scupting و 3D Texturing ابزارهای تخصصی خودش رو میطلبه که قطعا تبلت و قلم نوری بارزترین اونهاست و میشه گفت بدون اونها تقریبا غیر ممکنه چون استفاده از موس و کیبورد چندان کنترل کامل و قدرت مانوری به فرد نمیده.
تبلت گرافیکی | دیجیتایزر
یک تبلت گرافیکی Graphics tablet یا دیجیتایزر digitizer یک دستگاه ورودی است که کاربر را قادر به ترسیم دستی تصاویر، انیمیشنها و کارهای گرافیکی مینماید. طرز استفاده دستگاه شبیه همان روشی است که یک فرد تصاویر با یک مداد و کاغذ ترسیم میکند. اولین وسیله الکترونیکی برای ثبت دستنوشته در سال ۱۸۸۸ توسط شرکت Telautograph ساخته شد.اولین تبلت به شکل مدرن و متصل به کامپیوتر در سال ۱۹۵۷ توسط شرکت Stylator عرضه شد. نوعی قلم صوتی ساخته شد که با تولید جرقههایی در فضا، صدای تولید شده توسط تعدادی میکروفون ضبط شده تا موقعیت مکانی قلم در فضا یافت شود، اما این روش بسیار پیچیده و گران بود و همچنین صدای محیط، در فرایند مکانیابی ایجاد تداخل مینمود. اولین تبلت گرافیکی برای کامپیوترهای خانگی توسط شرکت KoalaPad ساخته شد که برای Apple II طراحی شده بود. در دهه ۱۹۸۰، شرکتهای متعددی تبلتهایی با قابلیت تشخیص دستنوشتهها ارائه دادند و تبلتهای تولیدی، دارای منوی انتخاب بر روی بدنه تبلت بود.
قلم نوری یا Light Pen در نقاشی دیجیتال
قلم نوری Light pen یکی از ابزارهای نوین ورود اطلاعات (input device) به رایانه است که پس از صفحهکلید (Keyboard) و موشواره (Mouse) برحسب نیاز و برای کاربردهای خاص به وجود آمدهاست و نوع تکامل یافته تر و مجهزتر ماوس است. قلم نوری به لحاظ شکل ارگونومیکی خود خیلی راحتتر از ماوس بین انگشتان دست جای میگیرد و برعکس ماوس، حساس به فشار است که این مزیتها باعث میشود تا قلم نوری ابزار بسیار مناسبی برای کاربردهایی چون گرافیک، انیمیشن، طراحی صنعتی، آموزش الکترونیکی، اتوماسیون اداری و غیره باشد. اغلب در بدنه قلمهای نوری کلیدهایی هست که عمل کلیدهای کلیک راست و کلیک چپ ماوس را انجام میدهند. قلمهای نوری بیشتر برای مصارف طراحی، گرافیک و اتوماسیون اداری استفاده میشوند. با عمومیت یافتن اتوماسیون اداری، کاربرد قلمهای نوری در این حوزه نیز مرتباً رو به افزایش است. آموزش مجازی (از راه دور)، کاربرد قلمهای نوری را جهت برقراری ارتباط بین استاد و دانشجویان ضروری ساختهاست. همچنین برای تهیهٔ کلیپهای آموزشی در e-learning کاربرد گسترده دارد. مورد مصرف مهم دیگر این قلمها، کاربرد گسترده آنها در تولید بازیهای رایانهای است. همچنین برای تجهیز آنچه با نام کلاسهای هوشمند در مدارس عمومیت یافتهاست قلمهای نوری، برای نوشتن مطالب توسط مدرس و معلم، ابزاری مناسب تر از وایت برد الکترونیکی هستند چون با قرار گرفتن افقی روی میز، مدرس با تسلط بهتری روی آنها مینویسد و سایه مزاحمی را هم روی خروجی پروژکتور، ایجاد نمیکند.
مزیتهای قلم نوری در مقایسه با ماوس
یکی از مهمترین برتری و مزیت قلم نوری نسبت به ماوس آن است که نوک قلم نوری حساس به فشار است یعنی در یک برنامه گرافیکی مانند کورل دراو یا فوتوشاپ هر قدر نوک قلم را بیشتر به صفحه فشار دهید، خطی که رسم میکند پررنگ تر و ضخیمتر میشود، درحالیکه ماوس فاقد حساسیت به فشار است و خطوط رسم شده توسط ماوس دارای ضخامت یکنواخت است که محدودیت بزرگی در خلق آثار هنری توسط ماوس است. همچنین شکل و فرم ارگونومیکی قلم باعث تسلط و دقت بیشتر دست انسان نسبت به شکل غیر متعارف ماوس است. در گذشته، قلمهای نوری، ۵۱۲ مرحله فشار را تشخیص میدادند اما اکنون مدلهایی عرضه شده که ۱۰۲۴ مرحله یا بیشتر را شناسایی میکنند. یکی از مزیتهای عمده محصول جدیدی از قلمهای نوری آن است که اخیراً امکان استفاده از نوک جوهری در آنها فراهم شدهاست. قلمهای نوری که مجهز به نوک جوهری (خودکار) شدهاند اصطلاحاً دفتر یادداشت دیجیتالی نامیده میشوند. در این نوع قلمهای نوری مجهز به خودکار جوهری میتوان روی کاغذ صد در صد واقعی و معمولی نوشت و بهطور همزمان، همان دست نوشتهها را به صورت خروجی دیجیتالی در کامپیوتر، iPad یا iPhone دریافت کرد. بلوتوثی شدن این دفاتر یادداشت دیجیتالی، ارتباط سهل و ساده بیسیم را فراهم میکند.
انواع قلم نوری
قلم نوری دارای انواع مختلفی است که هر یک برای کاربرد خاصی مناسب است. صفحات قلم نوری دارای سایزهای کوچک و بزرگ بوده و حساسیت به فشار و وضوح (رزولوشن) آنها با یکدیگر متفاوت است. بعضی از قلمهای نوری روی یک صفحه بهنام لوح Tablet فعال میشوند (چیزی شبیه به ماوس پد) ولی انواع گرانتر آن، مستقیماً روی صفحه مانیتور مینویسند. سایز مانیتورها میتواند از ۱۰ تا ۲۴ اینچ باشد. حسن عمده مانیتورهای قلمی آن است که کاربر در همان جایی مینویسد که نتیجه کار را هم، مشاهده میکند. رزولوشن قلمهای نوری هم، هر روز در حال بهبود و افزایش است و از ۱۰۰۰ نقطه در اینچ (dpi یا lpi) به ۲۰۰۰ و بیشتر رسیدهاست. امروزه، کلیه قلمهای نوری، بدون سیم هستند که باعث سهولت استفاده از آنها میشود هر چند صفحه رسم یا تبلتها، اکثراً توسط یک کابل، به پورت یواسبی، متصل میشود. مدلهایی هم هستند که دارای صفحه رسم بیسیم (بلوتوث) هستند. در این مدلها، ارتباط بین تبلت و کامپیوتر از طریق امواج بیسیم بلوتوث تأمین میشود. عمومی شدن قلمهای نوری و کاربرد گسترده آنها باعث شده تا دیگر تنها یک وسیله لوکس گرانقیمت برای مصارف فوق تخصصی و خاص نباشند و انواع ارزانتر آنها با قیمت ارزان و کیفیت مناسب در بازار در اختیار کاربران قرار گیرند.
قلم استایلوس
در رایانه استایلوس (یا قلم استایلوس) ابزاری به شکل قلم میباشد که به عنوان ابزار ورودی دستورها از یک صفحه نمایش کامپیوتر، دستگاه تلفن همراه یا تبلت گرافیکی بکار میرود. در دستگاههای با صفحه نمایش لمسی کاربر مکان یک قلم بر روی سطح صفحه نمایش را به منظور طراحی یا انتخاب با ضربه زدن قلم بر روی صفحه نمایش استفاده میشود.[۱] در این شیوه قلم میتواند به جای استفاده از یک ماوس یا تاچ پد به عنوان یک دستگاه اشارهگر در روش به نام قلم محاسباتی استفادهمیشود.
تبلت های معروف Wacom پیش رو در تولید تبلت های تخصصی و قلم های نوری
شرکت وکوم (وکام) با مسئولیت محدود : Wacom Co. , Ltd.) (TYO: 6727) یک شرکت ژاپنی است که در زمینه تولید تبلتهای قلمی یا همان قلم نوری Pen Tablet و اجزاء مربوط به آن فعالیت میکند. مقر این شرکت در شهر اوتونه در سایتامای ژاپن قرار دارد. وکوم (گاهی در بعضی منابع وکام هم آمدهاست) اولین و بزرگترین و مشهورترین تولیدکننده قلمهای نوری در جهان است و به همین دلیل، قیمت محصولات آن هم، بیش از حد گران است. قلمهای نوری وکوم به دو گروه اصلی تقسیم میشوند : قلمها همراه با صفحه رسم ساده (فاقد صفحه نمایش) و قلمهایی که صفحه رسم آنها دارای قابلیت صفحه نمایش (مانیتور) است. قلمهای مانیتوری بهطور قابل توجه، گرانتر هستند و برحسب کاربرد، دارای تنوع سایز ۱۳ اینچ تا سایز ۲۷ اینچ هستند. قلمهای نوری غیر مانیتوری وکوم هم که شامل یک قلم و یک تبلت هستند به دو گروه کاملاً حرفهای اینتوس پرو Intuos Pro و ساده و ابتدایی Intuos تقسیم میشوند که کمی ارزانتر هستند ولی به علت رزولوشن پایینتر، فاقد کیفیت و ویژگیهای فنی محصولات حرفهای وکوم هستند. قلم نوری وکوم (WACOM) دارای تنوع مدل از نظر سایز و ابعاد نیز میباشد و به انواع کوچک small، متوسط medium، بزرگ Large، و بسیار بزرگ X-Large تقسیم میشود. همچنین وکوم دارای یک قلم نوری با مانیتور ۱۷ اینچ مدل PL-720 است که برای مصارف اتوماسیون اداری، سالنهای همایش یا آموزش، فوقالعاده و ایدهآل است. سایز متعادل آن باعث میشود که نه آنقدر کوچک باشد که کاربر را محدود کند و نه آنقدر بزرگ است که فضای میز را بیش از حد اشغال کند.
قیمت محصولات WACOM
علیرغم کیفیت و شهرت وکوم، مدل واقعاً حرفهای آن، گرانقیمت است و مدل ارزان آن، فاقد مزایای واقعی وکوم است بنابراین به علت گران بودن قیمت WACOM بعضی از کاربران از انواع ارزانتر ولی با کیفیت و خوب چون قلمهای نوری Best Pens استفاده میکنند که قلمی در ابعاد متوسط Medium با نام NM86 با کیفیتی مناسب و قیمتی ارزان است. قیمت وکوم گاهی چند برایر قیمت سایر قلمهای نوری است و برای کاربردهای ساده چون اتوماسیون اداری یا آموزش از راه دور، امور بانکی یا کلاس هوشمند، علیرغم قیمت گزاف، مزیت خاصی ندارد چون برای این نوع کاربردها، یک حساسیت معمولی، کافی است. امروزه، کلیه قلمهای نوری، بدون سیم هستند که باعث سهولت استفاده از آنها میشود هر چند صفحه رسم یا تبلتها، اکثراً توسط یک کابل، به پورت یواسبی، متصل میشود. مدلهایی هم هستند که دارای صفحه رسم بیسیم (بلوتوث) هستند. در این مدلها، ارتباط بین تبلت و کامپیوتر از طریق امواج بیسیم بلوتوث تأمین میشود. تنوع قلمهای نوری، زیاد است و با توجه به نوع استفاده و کاربرد آن، باید نوع خاصی را، به تناسب کاربرد آن انتخاب کرد.
اتوماسیون اداری
اتوماسیون اداری با هدف ایجاد نظم، تسریع انجام امور، بهبود کیفیت و افزایش دقت در اکثر ادارهها و سازمانها و شرکتهای بخش دولتی و خصوصی رایج شدهاست. پس از آنکه اتوماسیون اداری، جایگزین سیستم قدیمی و سنتی شد لازم بود که ابزاری مانند قلم نوری هم جایگزین قلم و کاغذ معمولی شود تا امکان امضاء مطالب و همچنین پاراف کردن و حاشیهنویسی نامهها هم مانند گذشته، در این سیستم مکانیزه جدید فراهم شود. به منظور تأمین فضای کافی برای نوشتن مطلبی در حاشیه نامههای اداری (در حد یک یا دو جمله کوتاه)، فضایی در اندازه A5 مورد نیاز است که فضای کافی برای پاراف نامه را دارد که قلم Best Pens با توجه به تأمین کیفیت (برای کاربرد اتوماسیون اداری) و قیمت بسیار مناسب، یکی از گزینههای متداول است. گرچه برای کاربران و مدیران ارشد که نیاز به راحتی بیشتر دارند عموماً از مدلهای مانیتوری وکوم یا USync مانند WACOM PL-720 استفاده میکنند چون در این مدل، با قلم بهطور مستقیم روی مانیتور مینویسند و به این دلیل، کار کردن با این قلمها، خیلی راحتتر و آسانتر است.
قلم نوری در حوزه سلامت و درمان
استفاده از رایانه در مطب پزشکان، کلینیکها، درمانگاهها، و بیمارستانها هم عمومیت یافته و به ویژه برای ثبت سوابق بیماران مورد استفاده قرار میگیرد تا در طول دوره درمان، پزشک به راحتی از سوابق قبلی بیمار آگاه شود. به منظور ثبت شرح حال بیمار، داروهای تجویز شده، دستور آزمایشها و رادیولوژی، از دفتر یادداشت دیجیتالی به نام DigiMemo A402استفاده میشود چون در این نوع از قلم نوری، میتوان با یک خودکار واقعی (با نوک جوهری) روی یک کاغذ کاملاً «معمولی (مثلاً» سر نسخه پزشک یا دفترچه بیمه بیمار) نوشت که ضمن نوشته شدن کاغذ، کلیه دست نوشتهها بهطور همزمان و دیجیتالی در نرمافزار مرکز درمانی هم ذخیره میشوند.
قلمهای نوری وکوم WACOM با مانیتورهای سینتیک Cintiq
کار کردن با مانیتورهای قلمی، سادهتر و راحتتر از قلمهای نوری دیگر است چون با توجه به نوشتن مستقیم روی صفحه مانیتور، کاربر در همان جایی که مینویسد نتیجه کار خود را مشاهده میکند. سایز مانیتور این قلمها بر حسب کاربرد، بین ۱۳ تا ۲۷ اینچ است. سایزهای بزرگتر در حال تولید بوده میتوان انتظار داشت در آینده نزدیک، شاهد عرضه مانیتورهای قلمی بالاتر از ۳۰ اینچ نیز باشیم.
معرفی برخی از نرمافزارهای طراحی دیجیتالی
برخی از نرمافزارهای طراحی دیجیتالی عبارتند از Corel Painter, Adobe Photoshop، کریتا، GIMP، و ArtRage. این نرمافزارها به کاربران محیطی مشابه یک بوم نقاشی فیزیکی را میدهند. از دیگر ابزاری که به رسم تصاویر به کاربران کمک میکند تبلتهای گرافیکی هستند که داری صفحهای مسطح و همچنین یک قلم مخصوص هستند که به کاربر این امکان را میدهند تا خطوط ترسیم شده خود را مستقیماً به کامپیوتر انتقال دهند و تسلط بیشتری روی طرح خود داشته باشند. نقاشی دیجیتالی دارای مزایا و همچنین معایبی است، در حالی که به هنرمند این اجازه را میدهد تا به راحتی با ابزارهای موجود در برنامهها به صورت آزادانه کار کند اما برخی معتقدند هنوز هم هنرمندان، تسلط بیشتری روی بوم نقاشی که به صورت فیزیکی وجود دارد و قلم مویی که در دست میگیرند دارند.نقاشی دیجیتال با موس شیوه جدیدی است که با نرمافزار فتوشاپ و به صورت طراحی بر روی تصویر خام معمولی انجام میشود، تا تصویر ساده رو به نقاشی دیجیتال تبدیل نماید.
تشریح برخی از انواع نرم افزار ویژه نقاشی دیجیتال
1- ادوبی فتوشاپ Adobe Photoshop یک ویرایشگر گرافیک شطرنجی است که توسط شرکت ادوبی برای سیستم عامل های ویندوز و مکاواس گسترش مییابد. این نرمافزار بهطور رسمی در سال ۱۹۸۸ توسط توماس و جان نول ساخته شد. از آن زمان تاکنون قابلیتها و ابزارهای زیادی به این نرمافزار افزوده شدهاست. نام فتوشاپ تبدیل به یک نشان تجاری عام و همچنین یک فعل به عنوان فتوشاپینگ (photoshopping) به معنای فتوشاپ کردن نیز شدهاست. فتوشاپ میتواند تصاویر گرافیکی شطرنجی (raster) را ایجاد یا ویرایش کند و همچنین از مدلهای رنگی آرجیبی، سیاموایکی، الایبی و Duotone پشتیبانی میکند. قالب پرونده PSD و PSB مخصوص پروژههای فتوشاپ هستند. علاوه بر ویرایش گرافیک شطرنجی، فتوشاپ تواناییهای اندکی در ویرایش و رندر گرافیک برداری مانند گرافیک رایانهای سهبعدی را دارد. فتوشاپ برای ایجاد، ترکیب، ویرایش تصاویر، بازسازی، روتوش، مَسک، موکاپ و اینفوگرافی پوسترهای تبلیغاتی، کارت ویزیت، نشانواره، بنرها، سربرگها، رابط گرافیکی نرمافزارها، جلد کتاب و محیطهای گرافیکی سایتها به کار میرود. کار اصلی این نرمافزار، تدوین و ویرایش عکس است که میتوان با امکانات موجود ، در عکسها تغییرات بسیار زیاد و متنوعی را به وجود آورد.
2 - ادوبی ایلوستریتور Adobe Illustrator به معنی تصویرگر، یک ویرایشگر گرافیک برداری است که برای طراحی در کامپیوتر به کار میرود. این نرمافزار با ابزار طراحی جهت خلق آثار برداری و افکتهای گرافیکی به همراه قلمموها (Brush) و بهعلاوه افکتها و فیلترهای گرافیکی و ابزار کنترل رنگ به همراه محیط سازگار با فتوشاپ و سایر محصولات ادوبی در اختیار طراحان است. تفاوت با فتوشاپ : ادوبی برای گرافیک شطرنجی و ویرایش عکس فتوشاپ، و برای گرافیک برداری و طراحی دیجیتال ایلوستریتور را گسترش داده است.
3- کریتا نرمافزاری آزاد برای طراحی و نقاشی دیجیتال است که از مد رنگی سیاموایکا پشتیبانی میکند. از ویژگیهای مهم این نرمافزار، توانایی نقاشی دامنه دینامیک بالا، پشتیبانی از خطوط راهنمای پرسپکتیو و دارا بودن فیلترهای هنری است. کریتا همچنین قابلیت طراحی به صورت برداری را به کاربر میدهد. این نرمافزار به عنوان گزینهای برای جایگزینی فتوشاپ (و بعدها کرل پینتر) در دنیای نرمافزارهای آزاد است. نام این نرمافزار قبل از ارائه KImageShop بود که بنابر قوانین آلمان باید به نام دیگری تغییر پیدا میکرد. بعد از اینکه نام کریون Krayon نیز به دلیل حق تکثیر رد شد، کریتا به عنوان نام نهایی برای آن انتخاب شد.
4 - پِینت Paint یک نرمافزار نقاشی گرافیکی است که در همه نسخههای ویندوزهای مایکروسافت وجود دارد. به این نرمافزار همچنین اماسپینت یا مایکروسافت پینت نیز گفته میشود. برنامه فایلهای با فرمتهای بیت مَپ (نگاشتِ بیتی، Bitmap) در ویندوز (۲۴-بیت، ۲۵۶ رنگ، ۱۶ رنگ و مونوکروم همه با پسوند bmp.)، جِیپِگ (JPEG) و گیف (یا جیف، GIF) (بدون حرکت یا ناپیدایی، اگرچه نسخههای ویندوز ۹۸، یک نسخه بهروز شده ویندوز ۹۵ و ویندوز انتی۴ بعداً پشتیبانی میکردند)، پیانجی و تیآیافاف باز و ذخیره میکند. برنامه در دو مد رنگی و مد دو رنگ سیاه و سفید کار میکند و مُد گریاسکیل (Grayscale mode) ندارد. این نرمافزار به خاطر سادگی اش در نخستین نسخههای ویندوز به سرعت یکی از پرکاربردترین نرمافزارها شد. هم اکنون پینت سه بعدی به عنوان جایگزین این نرم افزار در مایکروسافت ویندوز شناخته میشود این برنامه می تواند با قلم های مختلف هایش بتواند نقاشی را بکشد.
5- کورلدراو CorelDRAW یک ویرایشگر گرافیک برداری است که به دست شرکت کورل در شهر اتاوای کانادا ساخته و بازاریابی شد. همچنین کورلدراو نام "مجموعهٔ گرافیکی کورل" Corel's Graphics Suite است. نگارش آن که X8 نام دارد (در اصل نگارش ۱۸)، در سال ۲۰۱۶ میلادی پخش شد. آخرین نگارش کورل دراو نیز با نام X9 در مارس ۲۰۲۰ منتشر شده است. کورلدراو که معمولاً برای طراحی و کمتر برای ویرایش تصاویر مورد استفاده قرار میگیرد از هر دو مد برداری (Vector) و پیکسلی (Pixel) - (Rester) پشتیبانی میکند.
6- ادوبی فریهند Adobe FreeHand (قبلاً ماکرومدیا فریهند و آلدوس فریهند) ویرایشگر گرافیک برداری برای ترسیم اشکال دوبعدی برداری (استفاده از اشکال هندسی اصلی مانند نقطه، خط، منحنی و چندضلعی برای ساختن تصاویر) بود که بیشتر در نشر رومیزی حرفهای کاربرد داشت. این برنامه برای دو سکوی مکینتاش و ویندوز در دسترس بود. این برنامه از جهت کاربرد و محیط کاربری و کاربران بسیار شبیه ایلاستریتور (Adobe Illustrator) بود. آلتسیس (Altsys) سازنده آن بود که امتیاز آن را به آلدوس (Aldus) واگذار کرد. از نسخه ۱ تا ۴ پس از ادغام آلدوس با شرکت ادوبی به خاطر شباهت فریهند با ایلوستریتور ادوبی آن را به آلتسیس برگرداند. سپس ماکرومدیا آلتسیس را خرید و نسخه ۵ و ۵.۵ (فقط ویژهٔ سیستمعامل مکینتاش) و نسخههای بعدی تا ۱۱ را منتشر کرد. در سال ۲۰۰۵ ادوبی ماکرومدیا را خرید و دوباره فریهند به ادوبی بازگردانده شد. فریهند برنامهای منعطف برای طراحی صفحات (به ویژه از نسخه ۴ که امکان کار با چند صفحه در یک پرونده به آن اضافه شد) همراه با امکانات گسترده برای ساخت اشکال برداری برای چاپ و صفحات وب بود.
سرنوشت فریهند : ماکرومدیا از سال ۲۰۰۴ دیگر نسخهٔ جدیدی از این برنامه ارائه نکرد. عدهای دلیل آن را توانایی زیاد فایرورکس (FireWorks دیگر برنامه ماکرومدیا) در انجام کارهای مشابه فریهند دانستند. پس از مالکیت ادوبی با توجه به توانایی و شباهت ایلاستریتور تردیدهایی برای ارائه نسخه جدید از سوی ادوبی وجود داشت. با این حال ادوبی گفت که این برنامه را متناسب با نیازهای مشتریانش توسعه خواهد داد. در ۱۵ مه ۲۰۰۷ شرکت ادوبی بهطور رسمی اعلام کرد که دیگر این برنامه را توسعه نخواهد داد و به راهکارهای تبدیل و کمک کاربران برای استفاده از نرمافزار ایلاستریتور خواهد پرداخت.
7 - گیمپ GIMP، کوتاهشدهٔ GNU Image Manipulation Program یک نرمافزار آزاد و متنباز برای ویرایش و روتوش تصاویر از پروژه گنو است که با نام اختصاری GIMP شناخته میشود، از آن برای ساختن و پردازش تصاویر برداری و عکسها به کار میرود. این نرمافزار تحت مجوز GPL است و برای سیستمعاملهای لینوکس، مک و مایکروسافت ویندوز ارائهشدهاست. از مصارف این برنامه میتوان به ساختن آرم و لوگو، اندازهگیری مجدد و آراستن عکسها، تغییر رنگها، نزدیک کردن تصاویر، برداشتن تصاویری که لازم نیست و تبدیل فرمت تصاویر اشاره کرد. همچنین ساختن تصاویر انیمیشن ساده نیز با این نرمافزار امکانپذیر است. در یک دیدگاه کلی، گیمپ نرمافزار آزاد جایگزین برای فوتوشاپ میباشد.
مزایای استفاده از گیمپ : گیمپ یک نرمافزار آزاد است که دریافت آن از اینترنت و نصب روی دستگاه، هیچ هزینهای در برندارد. به علاوه، توزیع آزاد آن باعث میشود که در اینترنت قابل اشتراک باشد. نهایتاً این نرمافزار وابسته به هیچ شرکت خاصی برای به روز کردن و پشتیبانی نیست. حجم کم، پشتیبانی از بیشتر تبلتها، پشتیبانی از زبان فارسی و ترجمه به ۳۵ زبان از جمله فارسی از مزایای دیگر این نرمافزار است.
8 - اینکاِسکِیپ Inkscape ویرایشگر گرافیک برداری است که با فرمت SVG کار میکند. ویژگیهای پشتیبانیشدهٔ اسویجی در اینکاسکیپ عبارتاند از: شکلها، مسیرها، متون، نشانگرها، همشکلی، ترکیب آلفا، تبدیل، شیب، الگو و گروهبندی. اینکاسکیپ همچنین از فرادادههای کرییتیو کامنز، ویرایش منحنیها، لایهها، عملیات پیچیده با مسیرها، ترسیم بیتمپ، متنرویمسیر، متن درجریان، ویرایش مستقیم اکسامال و بسیاری از ویژگیهای دیگر پشتیبانی میکند. این برنامه میتواند قالبهایی مانند PNG،[۴] JPEG،[۵] BMP[۶] و غیره را وارد کرده و در بسیاری از قالبهای برداری و نیز قالب پینگ خروجی بسازد. میتوان با اینکاسکیپ طرحهای هندسی را برای گزارشها و پروژهها ساخت. از آنجا که اینکاسکیپ با تصاویر برداری کار میکند و نه تصاویر نقطهای (که گیمپ بیشتر با آن کار میکند)، همیشه میتوان بعداً تصاویر را دستکاری کرد و اندازهٔ فونتها را عوض نمود. از آن مهمتر، تصاویر محدود نخواهد بود و میتوانیم آن را بدون کمشدن کیفیت، هراندازه که بخواهیم بزرگ کنیم.
حالا بیائید ببینیم گرافیک برداری چیست ؟
گرافیک برداری یا vector graphics ، به عنوان نوعی گرافیک رایانهای، مجموعهای از سازوکارها برای ساخت تصاویر دیداری از اشکال هندسی تعریفشده در صفحه دکارتی مثل نقطه، خط، منحنی، و چندضلعی است. این سازوکارها شامل سختافزار نمایش برداری و چاپ، مدلهای داده برداری و قالبهای پرونده، و نرمافزار ساختهشده بر اساس این مدلهای دادهاست (مخصوصا نرمافزار طراحی گرافیک، طراحی به کمک رایانه، و سامانههای اطلاعات جغرافیایی). گرافیک برداری جایگزینی برای گرافیک شطرنجی است، که هر کدام در وضعیت کلی و خصوصی مزایا و معایبی دارند. درحالیکه امروزه سختافزار برداری به دلیل رواج مانتیورها و پرینترهای مبتنی بر شطرنج اغلب ناپدید شدهاند،نرمافزار و داده برداری هنوز به صورت گسترده استفاده میشوند، مخصوصا وقتیکه درجه بالای دقت هندسی لازم باشد و وقتیکه اطلاعات پیچیده را بتوان به اصول ساده هندسی تجزیه نمود. ازاینرو، در زمینههای مهندسی، معماری، نقشهبرداری، رندر سهبعدی، و نویسهنگاری مدل ارجح میباشند، اما در کاربردهایی مثل عکاسی و سنجش از دور کاملا نامناسباند زیرا در آنجا گرافیک شطرنجی موثرتر و کاراتر است. بعضی از زمینههای کاربردی مثل سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و طراحی گرافیک، بسته به هدف، گاهی از گرافیک برداری و گاهی از گرافیک شطرنجی استفاده میکنند. گرافیک برداری براساس ریاضیات هندسه تحلیلی یا مختصاتی هستند، و به دیگر کاربردهای اصطلاح بردار، شامل میدان برداری و حساب برداری ربطی ندارند. این موضوع، در رشتههایی که هر دو معنا در آن استفاده میشود باعث گمراهی شده است. گرافیک برداری روشی در تولید و ذخیرهٔ فایلهای تصویری کامپیوتری است که در آن تصویر در قالب مجموعهای از مشخصات هندسی نقاط، خطها، منحنیها و چندضلعیها ذخیره میشود. واژهٔ «بردار» در این کاربرد معنایی وسیعتر از یک خط راست دارد.
تصاویر تعریف شده به کمک گرافیک برداری، از خطوط و منحنیهایی به نام بردار تشکیل شدهاند که به صورت ریاضی تعریف میشوند. اجزای این تصاویر را میتوان بدون از دست دادن کیفیت و مشکلات ایلیاسینگ Aliasing به راحتی جا به جا کرد و تغییر اندازه داد. این تصاویر مستقل از رزولوشن هستند و میتوان آنها را بزرگ و کوچک کرد و در هر رزولوشن بدون از دست دادن جزئیات و وضوح چاپ کرد. از شناخته شده ترین فرمتهای ذخیرهٔ فایلهای گرافیک برداری، فرمت SVG است که مخفف Scalable Vector Graphics است. همچنین گرافیک برداری در بسیاری از فرمت همچون EPS و PDF نیز یافت می شوند. گرافیک برداری در مقابل گرافیک شطرنجی یا Raster Graphics قرار میگیرد که در آن تصویر به صورت مجموعهای از پیکسلها ذخیره میشود و رنگ هر پیکسل بهطور جداگانه ذخیره میشود. اکثر فرمتهای رایج فایلهای تصویری مانند JPG، PNG، GIF بر مبنای گرافیک شطرنجی هستند.
از مزایای دیگر گرافیک های برداری حجم فایل ذخیره سازی است. به عنوان مثال برای ذخیره سازی یک خط به طور یکتا به مختصات نقطه ابتدایی و انتهایی آن نیاز داریم. همچنین رنگ خط و میزان قطر خط نیز از مواردی است که می توان ذخیره کرد. در حالی که در گرافیک شطرنجی برای ذخیره سازی یک خط نیاز به به ذخیره سازی اطلاعات تعداد زیادی پیکسل داریم. به فرآیند تبدیل یک تصویر از گرافیک برداری به گرافیک شطرنجی شطرنجی سازی یا Rasterization گویند. برعکس به فرآیند تبدیل یک تصویر از گرافیک شطرنجی به گرافیک برداری Image tracing گویند. از آنجا که بسیاری از صفحه های نمایش امروزی به صورت ماتریسی از پیکسل ها هستند یکی از وظایف مهم پردازنده های گرفیکی GPU ، شطرنجی سازی سریع تصویر های برداری و نمایش آنها روی صفحه نمایش است.
مدل های رنگی CMYK و RGB
1- مدل رنگ سیاموایکی CMYK color model ، مخفف چهار رنگ Cyan (فیروزهای)، Magenta (سرخابی)، Yellow (زرد) و Key (سیاه) است که بیشتر با نام سیاموایکی شناخته میشود و بر خلاف مدل رنگی آرجیبی که برای کارهای نمایشی یا مانیتوری استفاده میشود این مدل رنگی برای کارهای چاپی استفاده میشود.
2- مدل رنگی آرجیبی (RGB) برای ایجاد تصویر در تلویزیون و مانیتورها به کار گرفته میشود. در این مدل، تمام رنگها از ترکیب سه رنگ تشکیل میشود. این سه رنگ عبارت هستند از قرمز (R) (RED) سبز (G) (GREEN) آبی (B) (BLUE) که به آن RGB اطلاق میشود. با ترکیب رنگهای یادشده که به آنها ابتدایی (Primary) میگویند، رنگهای دیگر یا ثانویه (Secondary) ایجاد میشود.
مبحث ادغام رنگها : با ترکیب red و blue، رنگ magenta تولید میشود. از ترکیب red و green رنگ yellow پدید میآید. از ادغام دو رنگ blue و green رنگ cyan تولید میگردد. اگر سه رنگ به هم اضافه شوند، رنگ سفید به وجود میآید و در مقابل زمانی که هیچ رنگی نداریم، پیکسل با رنگ سیاه پر میشود.